Page Text
________________
१४
हीरसौभाग्यम्
[सर्ग ९ श्लो ० ३४-३५
दृष्ट्वा यान्तं जघन्यायामन्तभृताभ्यसूयया । चन्द्रश्चन्द्रिकया रुच्य इव चण्डिकया जहे ॥ ३४ ॥
चन्द्रः कैरविणीरमणः चन्द्रिकया ज्योत्स्न्या जहे त्यक्तः । उत्प्रेक्ष्यते--अन्तर्मनोमध्ये भूता प्रकटा जाता अभ्यसूया ईर्ष्या तयेव । किं कृत्वा । जघन्यायां निकृष्टायां जातेर्वा रुपाता श्वपचरूपायामतिकुत्सितायां च । स्वभावतः स्त्रीजातावस्याबाहुल्यं स्यात्सपत्नमपि द्रष्टुं न शक्नोति ततोऽन्यस्याः का किंवदन्ती । तत्रापि तां विशुद्धां विश्वाह्लाददायिनीमेकपत्नी सती विहाय सकलङ्कां जगद्विषाद विधायिनी कुरूपां मातङ्गाङ्गनामेषोऽभिसरत्येषा महीयस्यसूया तयेव कृत्वोज्झित: अथ च जघन्या पश्चिमा । 'अजघन्य: प्रचेताः । नलः किंभूतः । अजघन्यः सर्वोत्कृष्टः । तथा प्रकृष्टमुत्तमत्वोचितं चेतो मनो यस्य । तथा प्रचेता वरुणस्तु सजघन्य सह जघन्यया प्रतीच्या दिशा वर्तते यः तदधिपतित्वात्' इति चम्पूकथायाम् । यान्तं गच्छन्तं गमनं कुर्वन्तम् दृष्ट्वा स्वलोचनगोचरीयव । कृत्य क इव । रुच्य इव । यथा चण्डस्त्वस्न्यतकोपन. स्त्री चेच्चण्डिका कृतं को कथमप्यनुज्झल्या स्त्रिया कान्तः शूद्रीमभिसरन् हीयते त्यज्यते ॥
લેકાર્થ ચન્દ્રિકાએ ચન્દ્રને ત્યાગ કર્યો [ શા માટે ] વિશ્વને આહ્લાદ આપનારી એવી પિતાની સતી પત્ની [ ચન્દ્રિકા] ને ત્યાગ કરીને, કલંકિની, કુરૂપ અને જઘન્યા એવી માતંગી [ પશ્ચિમદિશા ] તરફ પિતાના પતિ ચન્દ્રને જોઇને, અંતરમાં ઉત્પન્ન થયેલી ઈર્ષાથી જ જાણે ચન્દ્રિકાએ એનો ત્યાગ કર્યો ન હોય! જેમ ચંડિકા (અત્યંત ક્રોધાતરસ્ત્રી) સુદ્રઢીમાં આસકત એવા પિતાના પતિને ત્યાગ કરે તેમ ચન્દ્રિકાએ ચન્દ્રને ત્યાગ કર્યો. અર્થાત્ પશ્ચિમ દિશામાં ચન્દ્ર તેજહીન બને. એ ૩૪
प्रेक्ष्यं क्षपाक्षये चन्द्रं विद्राणं चन्द्रगोलिका । त्यक्त्वा कान्तं ययौ कापि पुश्चलीव यदृच्छया ॥३५॥
चन्द्रगोलिका विशदचन्द्रिका कान्तं स्वभर्तारमर्थतो विभावरीवल्लभं त्यक्त्वा मुक्त्वा संत्वज्य क्वापि स्वरुचिते स्थाने यदृच्छया स्वेच्छया ययौ प्रयातवती । किं कृत्वा । क्षपाया निशायाः क्षये क्षीणतायां विनाशे विद्राणं नि:श्रीक मृतप्रायं चन्द्रं नक्षत्रनायक प्रेक्ष्य विभाव्य । केव । पुंश्चलीव । यथा व्यभिचारिणी स्त्री स्वकान्तं त्यक्त्वा क्वाप्यभिमते पुंसि प्रयाति ॥
લોકાથ
જેમ વ્યભિચારિણી થી પોતાના પતિને ત્યાગ કરીને પોતાના ઈષ્ટ પુરૂષ તરફ
| SR No. | 005968 |
| Book Title | Heersaubhagya Mahakavyam Part 02 |
| Original Sutra Author | Devvimal Gani |
| Author | Sulochanashreeji |
| Publisher | Kantilal Chimanlal Shah |
| Publication Year | 1977 |
| Total Pages | 482 |
| Language | Gujarati, Sanskrit |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 9 MB |