________________
१२६
हीरसौभाग्यम्
सर्ग १० श्लो०८४-८५
रिणः पुरातनकथाकथयितारो वा ब्राह्मणादयः पुरुषाः कथा महापुरुषचरितानि कथयां: बभूवुः । उत्प्रेक्ष्यते-हृदन्तर्हृदयमध्ये स्थानोः स्थायुकस्य निवसनशीलस्य शास्त्राम्बुधेर्वाङ्मयसमुद्रस्य सुधालहरीरमृततरङ्गानिव ॥
શ્લેકાર્થ સભાનાં કેઈ એક સ્થાનમાં શુક્ર-સારિકા આદિ કીડા કરનારાં પક્ષીઓ મંગલ પાઠકની જેમ, “હે રાજન તમે ચિરકાલ જય પામે, જય પામો ! આ પ્રમાણે બોલતાં હતાં, તેમ જ પ્રાચીન કથાકારો (બ્રાહ્મણે વગેરે ) મહાપુરુષનાં ચરિત્ર કહેતા હતા, તે જાણે—હદયમાં રહેલા શાઅરૂપી સમુદ્રના અમૃતમય તરંગે ન હોય! ૮૪
यस्यामदीज्यत विभुश्चमरैः सुरेन्द्रः
स्वर्वणिनीभिरिव वारविलासिनीभिः। रेजे पुन पतिमनि सितातपत्रं
राजत्वनिर्जित इवोपचरन्मगाङ्कः ॥८५॥
यस्यामकब्बरसभायां विभुरकब्बरपातिसाहिः वारविलासिनीभिः बालव्यजनवीजनातपत्त्रधारणादिप्रकारैः पार्थिवसेवाविधायिकाभिः पण्याङ्गनाजातिभिः वारसारङ्गलोचनाभिः चमरैर्बालव्यजनैः कृत्वा । ' चमरचामरोऽपि च' इति शब्दप्रभेदे । अवीज्यत वीज्यते स्म । क इव । सुरेन्द्र इव । यथा वासवः स्वर्वर्णिनीभिर्वशीप्रमुखाभिरप्सरोभिः दिव्यप्रकीर्णकैर्वीज्यते । पुनरपरोक्तौ यस्यां संसदि नृपतिमूनि पातिसाहिमस्तके सितातपत्त्रं सितातपवारणं रेजे भाति स्म । उत्प्रेक्ष्यते-राजत्वेन राजभावेन निर्जितः सन्नुपचरन् सेवां कुर्वाणो मृगाङ्कः सुधादीधितिरिव । यो येन निर्जित्य निजसेवकीकृतः स तस्यातपनिवारणादिना संनिधौ तिष्ठन्ननिश सेवां विधत्ते ॥
શ્લેકાથ
જેમ રંભા ઉર્વશી આદિ દેવાંગનાએ ઇંદ્રને ચામરવીંઝે તેમ રાજસભામાં અકબર બાદશાહની બન્ને બાજુએ વારાંગનાઓ ચામર વીંઝતી હતી, તેમ જ રાજભાવ વડે પરાભવ પામેલે ચંદ્ર આવીને જાણે નિરંતર સેવા કરતે ન હોય તેમ રાજાના મસ્તક ઉપર છત્ર શોભતું હતું, (જે જેનાથી પરાભવ પામે તે તેની નિરંતર સેવા
