________________
१२२
हीरसौभाग्यम्
सर्ग १० श्लो ० ७८-८०
राज्यं कुरुते । पुनः क इव । चन्द्र इव । यथा दिवि आकाशे निशापतिज्योतिषामैश्वर्य' कुरुते । पुन. क इव । निधिनाथ इव । यथा अलकायां निधीनां समस्तमहीमण्डलगतनि धानानां नाथः स्वामी धनदः राज्यं पालयति ॥ इत्यकब्बरवासितफतेपुरवर्णनम् ॥
પ્લેકાર્થ જેમ સ્વર્ગમાં ઈદ્ર, નાગલોકમાં શેષનાગ આકાશમાં ચંદ્ર અને અલકાપુરીમાં જેમ ધનદ (કુબેર) રાજય કરે છે તેમ દશે દિશામાં દિવિજય કરીને પ્રજાજનોને ખુશ કરતે અકબર બાદશાહ ફતેપુર નગરમાં રાજ્ય કરે છે. I૭૮
गान्धर्विकाः क्वचन घोषवती वहन्तो ___ गायन्ति यत्र नवपञ्चमगर्भगीतम् । प्रस्थापितास्तमुपवीणयितुं मघोना।
स्वर्गायनाः स्वजयशङ्कितचेतसेव ॥७९॥ यत्राकव्वरसभायां क्वचन कुत्रापि प्रदेशे घोषवतीं वीणां वहन्तः करे धारयन्तः गान्धर्विकाः गायनवरा इतरगायनजनगानेभ्योऽसाधारणोऽश्रुतपूर्वत्वान्नवीन: पञ्चमनामा रागो गर्भ मध्ये यस्यास्तादृशीं गीतिं गानं गायन्ति गेयविषयीकुर्वन्ति । उत्प्रेक्ष्यतेस्वस्यात्मनो जये पराभवे असौ स्वर्ग समेत्य मा मां जयतादिति शङ्कितं शङ्कायुक्त जात चेतो यस्य तादृशेन मघोना शक्रेण तं साहिं वीगया कृत्वा उप समीपे समेत्य गातं गानगोचरीकर्तुं प्रस्थापिताः प्रेषिताः स्वर्गायना हाहाहूहूप्रमुखा देवगन्धर्वा इव ॥
બ્લેકાર્થ
અકબરની રાજયસભામાં વીણાને ધારણ કરનારા ગાંધવિકે (શ્રેષ્ઠ ગાયક) મધ્યમાં નવીન પંચમ રાગવાળું અદ્ભૂત ગાયન કરતા હતા. તે જાણે “સ્પર્ધામાં આવીને આ બાદશાહ મારે પરાભવ ન કરે, આ પ્રકારનાં શકિત ચિત્તવાળા ગાવા માટે સ્વર્ગનાં ગાયકે ( “હાહા” • હું છું” આદિ ગાંધર્વ દે) મેકલ્યા ન હોય! ૭લા
यस्यां महीमदनसंसदि नर्तकेषु
नृत्यं मनोनयनवृत्तिहरं सृजत्सु । सप्तस्वरैस्तदुदिताप्रमितप्रसत्ति
सप्ताङ्गलक्ष्मिमुदितध्वनितैरिवासे ॥८॥
