________________
१२०
हीरसौभाग्यम्
सर्ग १० श्लो० ७५-७६
इत्यर्थः । उत्प्रेक्ष्यते-रवेः सू स्य वंश्या: सगोत्राः इव । एकस्मिन् वंशे भवाः समुत्पन्ना वंश्याः प्रोच्यन्ते एकवंशजाः प्रायः सदृशा भवेयुरिति । अत एव मणीनां भवनगर्भसंदभीभूतानां नानाविधरत्नानां द्युतिभिज्योतिभिर्विभासिताः प्रकाशिता उड्योतिता दिशां दशानामप्याशानां विभागाः प्रदेशा यः ॥ इति नगरनृपगृहाः ॥
શ્લેકાર્થ
પાણીની બહાર અર્થાત ઊંચી મૃણાલ (નાલ) વાળું કમલ જેમ શેભે તેમ આધારરૂપે એકજ સ્તંભવાળ (અર્થાત્ એકદંડિ) અકબર બાદશાહનો મહેલ શોભા પામ્યો હતો. તેમ જ બાદશાહના બીજા પણ (સાત માળનાં છ માળનાં વગેરે) મહેલ, વિભૂષાને ધારણ કરે છે તે મહેલે જાણે મધ્યભાગમાં જડાયેલા રત્નોની કાન્તિથી જેણે દિશાઓના વિભાગે પ્રકાશિત કર્યા છે તેવા પ્રકારના સૂર્યના સ્વવંશીય–સત્રીય ન હોય ! પા
छायापथे निरवलम्बतया वसन्ती
संख्यातिपातिमखमुग्भरभारितेव । पौरस्फुरत्पुरनिभादमरावतीयं
भूमौ समं निजजनैय॑पतत्त्रुटित्वा ॥७६॥ पौरैर्नागरैर्नगरवासिभिभिनिखिलजनैः स्फुरन्निर्भरभृतं दृश्यमानं विलसद्वा यत्पुरं फतेपुराभिघनगरं तस्य निभात्कपटान्निजजनैः स्वदेवीदेवलोकैः समम् । उत्प्रेक्ष्यते-इयं प्रत्यक्षलक्ष्या अमरावती पुरंदरपुरीव त्रुटित्वावस्थानाभ्रंशमवाप्य न्यपतत् । अधोभूपीठे निपतिता स्थिता चावाप्याधारम् । किंभूता । छायापथे छायारूपे न तु क्रमादिमोचिते स्थाने तादृशे पथे मागे गगने निरवलम्बतया निराश्रयभावेन वसन्ती वास विदधती । तिष्ठन्तीत्यर्थः । पुनः किंभूता । संख्यां गणनामतिपतन्ति अतिकामन्तीत्येव शीला ये मखभुजो देवास्तेषां भरैर्वीवधैर्भारः गौरव सजातोऽस्या इति भारिता भार. युक्ता जाता नम्रीभूता । अत एव त्रुटित्वा पतिता इत्यर्थः ॥
___ નાગરિકેથી વિલાસને ધારણ કરતાં એવા ફતેપુરના હાન–છાયારૂપ આકાશમાં નિરાલંબન પણે રહેવાથી અને અસંખ્ય દેના ભારથી નમ્ર બની ગયેલી અમરાવતી (સ્વર્ગપુરી) જાણે ( દેવદેવીઓના) પરિવાર સાથે સ્વર્ગમાંથી તૂટીને પૃથ્વી ઉપર सावी ती. ॥७॥
