________________
सर्ग १० श्लो० ६०-६२]
हीरसौभाग्यम्
પરંતુ લાખા શત્રુરાજાએની સ્ત્રીઓના સમૂહ હિરદ્રીપુરૂષની જેમ સુખના લેશમાત્ર પણ પ્રાપ્ત કરી શકી નહિ ૫૬મા
मेरुfiरिष्विव गभस्तिरिव ग्रहेषु बहिर्मुखेष्विव वृषा प्रमुखो नृपेषु ।
आक्रम्य चक्रवदसौ क्षितिशक्रचक्रं
शास्ति स्म साहिरखिलां चतुरब्धिकाङ्क्षीम् ॥ ६१॥
१०९:
असौ साहिरकब्बरः अखिलां समग्रामपि चत्वारोऽम्बुधयः समुद्राः काञ्ची मेखला यस्यास्तादृशीं पृथ्वीम् । यद्यप्युत्तरस्यां चक्रिसाध्यस्य भरतक्षेत्रस्य पर्यन्तो हिमवद्भिरिः तथापि कविसमयानुसार्यदो वचः । तथा च रघुवंशे - 'पयोघरीभूतचतुःसमुद्रां जुगोप गोरूपधरामिवोर्वीम्' इति । तथा च नैषधे दमयन्तीस्वयंवरसमागमे भूपतीनाम्- ' रम्येषु हषु निवेशनेन सपर्यया कुण्डिननाकनाथः । प्रियोक्तिदानादरनम्रताभिरुपाचरच्चारु स राजचक्रम् ॥ चतुःसमुद्रीपरिखे नृपाणामन्तःपुरे वासितकीर्तिदारे । दानं दयानृतमातिथेयी चतुष्टयीरक्षणसौविदल्लाः ॥' इति । शास्ति पालयते । किं कृत्वा । चक्रिवत् चक्रवर्तिषत् क्षितिशकाणां मूर्धाभिषिक्तानां महानृपाणां चक्रं वृन्दमाक्रम्य स्वसेवकीकृत्य । असौ किंभूतः । गिरिषु सर्वपर्वतेषु मेरुः सुवर्णाचल इव । यथा ग्रहेषु मङ्गलप्रभृतिष्वष्टासंख्येषु गभस्तिर्भास्कर इव । ग्रहपतित्वात् । ' ग्रहाब्धिनीगो चुपतिर्विकर्तनः' इति हैम्याम् । यथा बहिर्मुखेषु वृन्दारकेषु वृषा पुरंदर इव । तथा नृपेषु समस्तभूपतिषु प्रमुखो मुख्यः ॥ इत्यकब्बरवर्णनम् ॥
લેાકા
જેમ પવતામાં મેરૂ, ‘મંગલ’ આદિગ્રહેામાં સૂર્ય, દેવામાં ઈંદ્ર, તેમ સ રાજાઓમાં શ્રેષ્ઠ એવા અકબર બાદશાહે ચક્રવતીનો જેમ સર્વે રાજાને વશ કરી ચાસગ્રુ પયતની પૃથ્વી ઉપર રાજ્ય કર્યુ. ૫૬૧૫
श्री आगरापुरमुपेत्य कियन्ति वर्षा - यम्भोधिनेमिविधुना वसतिर्वितेने ।
भूकश्यपेन मथुरामिव हेमपद्म
निष्पातिपौष्पक पिशार्क सुताकलापाम् ॥ ६२ ॥
अम्भोधिनेमेः समुद्रकाच्या विधुना सुधाकरेणाकब्बरेण पातिसाहिना दिल्लीनगरात्
