________________
हीरसौभाग्यम्
[सर्ग १० श्लो० ४९-५१
ઇંદ્રવજ, વડવાનલ દાવનલ, આદિ અગ્નિ, સૂર્ય અને દીપકરૂપે ત્રણે જગતમાં જાણે પ્રતાપનાં અંશે રહેલા ન હોય ! twલા
यस्यातिदानवशतः परितोषभाग्भि
विश्वार्थिभिः सुरगवामपमानितानाम् । भूयोभवद्भिरविसर्जनतः पयोभि
निप्पातिभिः किमभवदिवि देवसिन्धुः ॥ ५० ॥ सुरगवां कामधेनूनामविसर्जनतो दानभावाभूयोभवद्भिरतिबहुलीभावं प्राप्नुवदिभः अत एव निष्पातिभिनिःसरणशीलैरधस्तात्पतभिः पयोभिर्दुग्धैः कृत्वा । उत्प्रेक्ष्यते-दिवि आकाशे देवसिन्धुत्रिदशतटिनी स्वर्गगङ्गा अभवजातेव । किंभूतानां सुरगवाम् । यस्याकबरसाहेरतिदानवशतो याचकजनानामिच्छाभ्यधिकविश्राणनाधीनतया परि सामस्त्येन तोषं संतोषं स्वान्तस्वास्थ्यं स्वेच्छापरिपूर्तितया संतुष्टिं भजन्तीति तादृशैर्विश्वत्रयाणां भुवनानाम । त्रैलोक्यस्येत्यर्थः । समस्तैनिःशेषैरथिमिर्याचकैरपमानितानामवगणितानाम् । स्वप्नेऽप्यप्रार्थितानां भूपस्य मनःकामिताधिकदानैः संतुष्टचित्तैत्रिजगद्याचकैः स्वप्नावस्थायामपि कामधेनवो निष्यन्ते इत्यर्थः ॥
કલેકાર્થ અકબર બાદશાહે કરેલા અતિદાનથી સંતોષ પામેલા યાચકેથી અપમાનિત બનેલી કામધેનુના દાનનાં અભાવથી વધી પડેલા દૂધનું વિસર્જન થઈ જવાથી તે પડી ગયેલા દૂધની જાણે આકાશગંગા બની ગઈ ન હોય ! ૫૦થા
संप्रीणता कुवलयं नृपसरिराज
लोकावनीधनयुगेन महोदयेन । द्वैराज्यवज्जगदभूत्परमत्र चित्र
मद्वैतसंमदपदं दधुरङ्गभाजः ॥५१॥ नृपोऽकब्बरपातिसाहिः सरिराजो हीरविजयसूरिवसुंधरावासवः । पुनरपरवर्णनौत्सुक्येन ग्रन्थनायको विस्मृतो मा स्तादिति सरिराजाभिधानग्रहणम् । तयोः प्रलोकौ यशसी तावेवावनीधनौ राजानौ तयोर्युगेन इन्वेन कृत्वा जगाद्विश्वम् । द्वौ राजानौ यत्र । राजा चन्द्रो नृपश्चेति द्विराज तस्य भावो द्वैराज्य तद्वैराज्यमिवाभूत् जातम् । किंलक्षणेन नृपसरिराजश्लोकावनीधनयुगेन । महानतिशायी अभ्युदयोऽनवरत१परोलक्षप्रतिपक्षपयो
१. लिखितपूर्वटिप्पणिवत् 'परस्लक्षा' इति भवेत्.
