________________
६०
हीरसौभाग्यम् [ सर्ग १ श्लो० ११०-१११-११२
વર્ડ, મસ્તક ઉપર વહન કરાઈ છે ગંગા જેમાં તેવા હિમાચલ જાણે અનુકરણ કરાતા હેાય તેવા ઉંચા મહેલા શાખે છે. ૫૧૧૦||
वातातिवेल्लद्ध्वजपल्लवाग्र-करेण रावेण च किङ्किणीनाम् ।
या वैभवस्पर्धितया मघोनः, पुरी स्मयादाह्वयतीव यम् ॥ १११ ॥
या नगरी वैभवेन स्वलक्ष्म्या सार्धं स्पर्धितया संहर्षिभावेन मघोनः शक्रस्य पुरीममरावतीं स्मयादहंकाराद्योद्धुं संग्राम कर्तुम् । उत्प्रेक्ष्यते - आह्वयत्याकारयतीव । केन । वातेन वायुना अत्यतिशयेन वेल्लन्तश्चञ्चलीभवन्तो ये ध्वजपल्लवाः पताकावस्त्राणि तेषामग्रः स एव करो हस्तस्तेन । च पुनः केन । किङ्किणीनां क्षुद्रघण्टिकानां रावेण शब्देन ॥
1
શ્લેાકા
આ નગરી પેાતાના વૈભવની સાથે સ્પર્ધા કરવાથી ઇન્દ્રની નગરી અમરાવતીને, પવનથી અતિચ'ચલ થયેલાં ધ્વજાઓનાં વસ્ત્રોના અગ્રભાગરૂપી હસ્તવડે તેમજ નાની ઘંટડીઓના અવાજવ જાણે અહંકારથી યુદ્ધ કરવ! માટે ખેાલાવતી હેાય તેમ જણાય છે. ૫૧૧૧
श्रीवत्सरामाङ्गज कम्बुतार्क्ष्य - चक्राङ्कितैर्मारकतैर्निकेतैः ।
जज्ञे मुकुन्दैरिव यत्र चित्र - मेतत्परं धेनुकर्माद्विपद्भिः ॥ ११२ ॥
यत्र मरकतानामिमानि मारकतानि अश्मगर्भसंबन्धीनि तैनिकेतैगृ है: । ' शङ्के स्वसंकेतनिकेतमाप्ताः' इति नैषधे । मुकुन्दैः कृष्णैरिव जज्ञे जातम् । अत्र बहुवचन बहुवासुदेवापेक्षया, महत्त्वख्यापनार्थं वा । यथा च जिनशतके - ' यत्क्रमाश्चक्रिणो वा' इति । किंभूतैगृहैः कृष्णैश्च । श्रीलक्ष्मीः, वत्सास्तर्णकाः, श्रीवत्सो हृदयचिह्नम् । उत्तमपुरुषाणां वक्षसि लक्षणविशेषः । रामाः स्त्रियः, रामो वलभद्रश्च । अङ्गजा नन्दनाः, अङ्गजः कामश्च । कम्बवः शङ्खाः, कम्बुः पाञ्चजन्यः । गृहेषु कम्ववो दृश्यन्ते । यथा नैषधे — 'बहुकम्बुमणिर्वराटिका -' इति । तार्क्ष्य अभ्याः, ताक्ष्यों गरुडश्च । तेषां चक्राणि समूहाः, चक्र ं सुदर्शन ं च । तैरङ्कितैः सहितैः । पर केवलमिद चित्रमाश्चर्यम् । नि केतैर्धेनुक' 'धेनुसमूहों गोकुलमद्विषद्भिः पालयद्भिः । 'धेनूनां धेनुक' धेन्वन्तानां गोधेनुकादयः' इति हैम्याम् । कृष्णैस्तु धेनुकनामा असुरस्तं द्विषद्भिर्ब्रह्मद्भिस्तस्य द्विपद्भिः शत्रुभिर्वा धातुकैः ॥
1
લેાકા
ભરત મણીઓથી નિષ્પન્ન ગૃહે।વડે આ નગરી કૃષ્ણની ઉપમાને ધારણ કરતી હતી. (અહિંયા ‘કૃષ્ણ' એ પદનું બહુવચન ઘણા વાસુદેવાની અપેક્ષાએ અથવા મહત્વને બતાવવા માટે મૂકયું છે.)