________________
ના નામમાં જતાં મને અને નિકો
सर्ग १ श्लो० १०८-१०९-११०] हीरसौभाग्यम्
શ્લેકાર્થ આ નગરીનાં, ચંદ્રકાન્ત અને સુવર્ણ વડે રચિત એવાં ગૃહો (ધરો) રૂપી ચંદ્ર અને સૂર્ય બને, ગૃહના મધ્યભાગમાં વાર્તા કરતા મનુષ્યના શબ્દો વડે જાણે આ પ્રકારે વિચારણા કરતા ન ન હોય ? કે “અજેય પરાક્રમવાળા શત્ર રાહુને આપણે કેવી રીતે જીત?” i૧૦૮
शशाङ्कविम्बं कुलिशाङ्गणान्त-दृष्ट्वा वृणानानिह मुग्धडिम्भान् । विलोभ्य केलीकलहंसवालै-राश्वासयन्ति स्म कथंचिदम्बाः ॥१०९॥
इह पुरि मुग्धानविदग्धान् डिम्भान् बालकान् केलीकृते क्रीडार्थम् । 'नित्योद्योतपदं समस्तकमलाकेलीगृह राजते' इति पूर्वाचार्यप्रणीतचिन्तामणिपार्श्वनाथस्तोत्रे । रक्षिता ये राजहंसवालकास्तैर्विलोभ्य लोभयित्वा अम्बा जनन्यः कथंचिन्महता कष्टेन आश्वासयन्ति । किं कुर्वाणान्वालान् । वृणानान् याचमानान् । किं कृत्वा । दृष्टा प्रेक्ष्य । किम् । शशाङ्कविम्ब चन्द्रविम्वम् । क्व । कुलिशैहीरकैर्वद्धानाम् । 'शुचीमुख तु हीरकः। वराटक रत्नमुख्य वज्रपर्यायनाम च' इति हैम्याम् ' वद्धानां निर्मितानामङ्गणानां गृहाजिराणामन्तर्मध्ये ॥
શ્લોકાર્થ આ નગરીમાં રત્નોવડે નિર્માણ કરાયેલા ઘરના આંગણામાં પડતાં એવા ચંદ્રનાં પ્રતિબિંબને જોઈને રમવા માટે માંગણી કરતા ભેળા બાળકને માતાએ મહામહેનતે બાલ રાજહંસવડે લોભાવીને આશ્વાસન આપતી હતી /૧૦૯
चन्द्रोदये चन्दिरकान्तगर्भ-संदर्भशृङ्गस्रवदम्बुपूरैः ।।
१शिरःस्फुरत्सिद्धधुनी धरेन्द्रो, यत्रानुचक्रे कलधौतसौधैः ॥११०॥
यत्र पुरे चन्द्रोदये विधोरभ्युद्गमकाले कलधौतसौधै रूप्यमन्दिरैः शिरसि मस्तके स्फुरन्ती प्रसरन्ती वहन्ती वा सिद्धधुनी गङ्गा यस्य तादृशो धराणां पर्वतानामिन्द्रो राजा हिमाचलः । 'अद्रिराण्मेनकाप्राणेशो हिमवान्' इति हैम्याम् । अनुचक्रे सदृशीकृतः । किंभूतैः सौधैः । चन्दिरकान्तानां चन्द्रोपलानाम् । चन्दिर इति चन्द्रमाः शेषनाममालायाम् , अन्येष्वपि ग्रन्थेषु दृश्यते । गर्भे मध्ये संदर्भो रचना येषां तादृशेभ्यः शृगेभ्यः स्रवन्तो निःसरन्तोऽम्बुपूराः पयःप्रवाहा येषु तैः ॥
શ્લોકાઈ આ નગરમાં ચંદ્રનો ઉદયકાળ થતાં ચંદ્રકાન્ત મણીઓની રચનાથી જેને મધ્યભાગ શોભી રહ્યો છે તેવા શિખરમાંથી પાણીનો પ્રવાહ જેમાં કરી રહ્યો છે તેવા પ્રકારનાં રૂપ્યમય મંદિર१ समासान्तविधेरनित्यत्वेन निवों ढव्यम् ।