Heersaubhagya Mahakavyam Part 01

SR No.: 005967
Original Sutra Author: Devvimal Gani
Author: Sulochanashreeji
Publisher: Kantilal Chimanlal Shah
Publication Year: 1977
Total Pages: 614
Language: Gujarati, Sanskrit
Classification: Book_Gujarati
File Size: 86 MB

Page 79

५४
हीरसौभाग्यम् [सर्ग १ श्लो० ९८-९९-१०० कमनीयम्' इति हेम्याम् । वसूनां मणीनां प्रभा कान्तिर्यत्र । केव । असतीव । यथा पांसुला स्त्री केनापि यूना सङ्ग कर्तुकामा कामपि समीपवर्तिनी दूतीं कर्तुमिच्छन्ती तद्गृहे उपेत्य तिष्ठति । किंभूतेन यूना । कम्रेण स्वकामुकेन । 'कामुकः कमिता कन्नः' इति हैम्याम् । पुनः कि भूतेन । वसुभिर्द्रव्यैः प्रकर्षण भातीति । 'वसु स्वादौ रत्ने कृढ्यौषधे धने' इत्यनेकार्थः ॥
શ્લેકાર્થ વનલક્ષ્મી આ નગરીની ખાઈના પાણીમાં પ્રતિબંબરૂપે રહેલી હતી. મનોજ્ઞ અને મણીનાં કાંગરાથી યુક્ત કિલ્લાની સાથે સંગમ કરવાને ઇચ્છતી એવી વનલક્ષ્મી, આ નગરીની ખાઈનું જાણે દૂતીપણું કરવા માટે રહી ન હોય ? જેમ કોઈ કુલટા સ્ત્રી મનને અભીષ્ટ અને ધનવાન એવા યુવાન પુણ્યની સાથે સંગ કરવાને ઇચ્છતી પોતાની પાસે કોઈ દૂતીને રાખે તેમ વનલક્ષ્મી ખાઈમાં પ્રતિબિંબરૂપે રહેલી છે. ૯૮
स्वर्जिष्णुपुर्याः परिखाप्लवङ्ग-रावैरुदस्यात्मतरङ्गहस्तान् ।
अदःपुरस्ते कियती विभूति-र्वस्वोकसारामिति गर्हतीव ॥१९॥
स्वः स्वर्गस्य जिष्णोर्जयनशीलायाः पुर्याः प्रह्लादननगर्याः परिखा खनिका । उत्प्रेक्ष्यते-आत्मनस्तरङ्गानेव हस्तानुद्यम्य ऊर्ध्वीकृत्य प्लवङ्गरावैर्मण्डूकशब्दैर्वस्वोकसारां धनदनगरीम् । इत्यमुना प्रकारेण गर्हति निन्दतीव । यददःपुरः अस्या नगर्या अग्रेते विभूतिः समृद्धिः कियती कियत्प्रमाणा । न किमपीत्यर्थः । इहाखिलेऽपि काव्ये केवलमुत्प्रेक्षैव । अन्यत्र ग्रन्थादावप्येव क्वापि दृश्यते । यथा नैषधे–'सिन्दूरद्युतिमुग्धमूर्धनि धृतस्कन्धा. वधिश्यामिके व्योमान्तःस्पृशि सिन्धुरेऽस्य समरारम्भोद्धरे धावति । जानीमो नु यदि प्रदोषतिमिरव्यामिश्रसंध्याधियेवास्त यान्ति समस्तबाहुजभुजातेजःसहस्रांशवः' ॥, 'अविरलमिदमम्भः स्वच्छयोच्छालयन्त्या, विकचकमलकान्तोत्तानहस्तद्वयेन। परिकलित इवार्थः कामबाणातिथिभ्यः, सलिलमिव वितीर्ण बाल्यलीलासुखाय ॥' इति चम्पूकथायाम् । एवमन्यत्रापि ज्ञेयम् ॥
કાર્થ સ્વર્ગની નગરી અમરાવતીને જીતવાવાળી એવી આ પ્રહલાદનપુરીની “ખાઈ”તે જાણે પોતાના તરંગારૂપી હાથને ઉંચા કરી દેડકાના શબ્દોથી ધનદપુરી અલકાને આ રીતે જાણે તિરસ્કાર કરતી ન હોય ? આ નગરીની આગળ તારી સમૃદ્ધિ શું છે? અર્થાત કંઈજ નથી. ૧૯૯૫
पिपासित रोचकित च रडु, वाः पायितुं चारयितुं च शष्पान् । चन्द्रः किमागात्परिखेन्दुबिम्ब-पश्यैर्व्यमशीति जनै रजन्याम् ॥१०॥