________________
५१२
हीरसौभाग्यम् [सर्ग ८ श्लो० १२-१४ કૌતુકથી ચલચિત્તવાળી અને સ્વચ્છેદ વિહરનારી જંબૂનદીની અવિયિકાદેવી આવી ન હોય ! ! ૧૨ છે
निर्यत्सुराखाशनिभूषणानि, विरेजुरङ्गानि सुराङ्गनायाः ।
स्वस्पर्धिनः श्रीभिरिवेन्द्रचाप-वज्राण्यमीभिर्विधृतानि जेतुम् ॥ १३॥ सुराङ्गनाया जिनशासनत्रिदश्या अङ्गान्यवयवाः । 'एकदेशे प्रतीकोऽङ्गावयवापघना अपि' इति हैम्याम् । तथा 'अङ्गमन्तिकमात्रयोः। उपसर्जनभूते स्यादभ्युपायप्रतीकयोः ॥' इत्यनेकार्थः । विरेजुर्विभान्ति स्म । किंभूतान्यङ्गानि । निर्यन्ति निर्गच्छन्ति प्रादुर्भवन्ति सुरास्त्राणि इन्द्रधनू षि । 'धनुर्देवायुधम्' इति हैम्याम् । इन्द्रधन्वाप्युच्यते । तथा 'तस्मै स्वभूषा दृषदंशु शिल्प बलिद्विषः कार्मुकमर्पयन्ती' इति नैषधे । मणिज्योतिरिन्द्रधनुराकृत्या निर्याति । यथा नैषधे–'वृता विभूषा मणिरश्मिकार्मुकैः' इति । येभ्यस्तादृशान्यशनिभूषणानि वज्ररत्नखचिताभरणानि येषु तानि । अनिशब्देनात्र वज्ररत्नमुच्यते । 'शुचीमुख तु हीरकः । वराटक रत्नमुख्य वज्रपर्यायनाम च ॥' इति हैम्याम् । उत्प्रेक्ष्यते-अमीभिरङ्गः श्रीभिः शोभाभिः कृत्वा स्वस्पर्धिनः निजप्रतिमल्लीभूतशत्रुन् जेतु पराभवितुमिन्द्रचापवज्राणि शस्त्राणीव विधृतानि ॥
सअर्थ
જે મણીમય અને રત્નમય અલંકારમાંથી ઈન્દ્રધનુષ્ય પ્રગટ થાય છે, તે અલંકારોથી શાસનદેવીનાં અંગોપાંગ શોભે છે, જાણે લક્ષ્મીની સાથે સ્પર્ધા કરતા શત્રુઓને જીતવા માટે ઇન્દ્રધનુષ્યનાં શસ્ત્રો ધારણ કર્યા ન હોય ! | ૧૩ છે
राजीवराजी विजिता यदङ्ग-Hदुश्रिया रङ्गदनगरङ्गैः ।
तत्तुल्यभावाय तपः सृजन्ती, वने वसन्तीव कुशेशयासीत् ॥१४॥ यदङ्गैर्यस्या देव्या अगैरवयवै दुश्रिया भावप्रधाननिर्देशात्सौकुमार्य लक्ष्म्या विजिता पराभूता सती राजीवराजी कमलमालिका । उत्प्रेक्ष्यन्ते-वने निकुञ्ज वसन्ती सती वास विदधती । तिष्ठन्तीत्यर्थः । कुशेशयासीत् दर्भशायिनी बभूवेव । 'वन कानननीरयोः' इत्यनेकार्थः । तथा कुशेशय पद्मनामापि । यथा 'कमल' नलिन पद्ममरविन्द कुशेशयम्' इति हैम्याम् । तत्रोत्प्रेक्षापि । 'कुशो दर्भ जले द्वीपे' इत्यनेकार्थः । किं कुघेती । तेषामङ्गानां तुल्यभावाय सादृश्याय तपः सृजन्ती अनुतिष्ठन्ती । अन्यापि किंचित्फल मनसि स्पृहयन्ती सती वनमध्यस्थायिनी तपः कुर्वाणा कुशप्रस्तरे शेते । किंभूतः । यदङ्गः रझगन्नृत्यं कुर्वन् । 'नृत्यविधाने नृत्यति नटति च रगति च विलसति च' इति क्रियाकलापे । योऽनङ्गः स्मरस्तस्य रङ्गैर्नर्तनस्थानै रगन्ता जगमा