________________
४८८ हीरसौभाग्यम्
सर्ग ७ श्लो० ५९-६१ स्तेभ्यश्च्युतास्त्रुटित्वा पतिता मुक्तिका मुक्ता एव मुक्तिका मुक्ताफलानि ताभिः कृत्वा उत्प्रेक्ष्यते-नमास्थली गगनमण्डली तारकिता तारकाः संजाता अस्यामिति तादृशी तारककलिता किमालीत् बभूवुषीव । 'नक्षत्रभूः क्षत्रकुलप्रसूर्युक्तो न भोगैः खलु भोगभाजः' इति चम्पूकथायां नलस्य मेरोरप्याधिक्यवर्णनम् । 'न भोगैः राज्यादिसुखेन युक्तः । पक्षे नभोगैर्वैः सहितः' इति तट्टिप्पनके ॥
કાર્ય યૌવનના ઉન્માદથી વાધીન બનેલા પતિની સાથે વિવિધ પ્રકારની કામચેષ્ટાઓ કરતી મૃગનયના એવી દેવાંગનાઓનાં વક્ષસ્થળ ઉપર રહેલા મુક્તાહારમાંથી તૂટી પડેલા મોતીઓ જ જાણે ગગનમંડલમાં તારારૂપે બની ગયા ન હોય ! પલા
स्वर्दण्डदण्ड दधता तमिस्र-वासो वसानेन सितेतरश्रि ।
कपालमालेव धृता विहायः-कपालिना वक्षसि तारतारा ॥ ६०॥ ... विहायःकपालिना नभोनाना योगिना वक्षसि स्वहृदयस्थले तारा उज्ज्वला केशचर्मरहितत्वेन केवल तुम्बिकात्वेन च धवला तारा ज्योतिश्चकं च तद्पा। उत्प्रेक्ष्यतेकपालमाला निर्नाथदमकमनुजमुण्डली च 'तुम्बिली' इति लोकप्रसिद्धा धृतेव कलितेव । कपालिना कपालधारण युक्तिमदेव । यतः कपालानि विकचत्वइनृमुण्डानि मालात्वेन सन्त्यस्येति कपाली। किं कुर्वता लोके 'स्वर्दण्डो लोके 'स्वर्दण्डउ' अथवा पितृपथः इति प्रसिद्धः । गगनान्तराले भ्रमन् किंचित् वतवर्णो दण्डाकारेण दृश्यमानो मार्गाकारेण वा स दण्डो यष्टिस्त दधता विभ्रता । पुनः किं कुर्वाणेन । सितादुज्ज्वलवर्णादितरा कृष्णवर्णा श्रीः शोभा यस्य ताहक तमिन ध्वान्त तदेव वासो वसन वसानेन परिदधानेन । 'गुणिप्रायाणि वस्त्राणि भूषणानि तव प्रभो । वसानश्च दधानश्च सत्कविारि तिष्ठति । इति भोजप्रबन्धे ॥
કલેકાર્થ દંડાકાર આકાશમાર્ગરૂપે કંઈક &ત દંડને ધારણ કરતા, અને કૃષ્ણવર્ણય ભાવાળા અંધકારરૂપ વસ્ત્ર ધારણ કરતા એવા આકાશરૂપી કાપાલિકે વક્ષસ્થલમાં જાણે દેદીપ્યમાન તારાઓ રૂપી મનુષ્યોના મસ્તકેની માલા ધારણ કરી ન હોય ! ૬
तथा तवाप्यस्तु यथा त्रियामे, निष्कास्यतेऽहं गलहस्तयित्वा । शपन्नितीवाक्षिपदृक्षलक्षा-क्षतानहर्योग्यभिमन्य गच्छन् ॥६१।।
गच्छन् परद्वीप प्रति ब्रजन्नहर्दिनमेव योगी त्रियामा प्रत्यक्षिपत्क्षिपति स्म । उत्प्रेक्ष्यते-इत्यमुना प्रकारेण सिद्धविद्यामन्त्रोपयोगवान् अभिमन्त्र्य मन्त्रेण स्थानभ्रः