________________
हीरसौभाग्यम्
सर्ग ७ श्लो० ५२-५५ ]
जगत्' इति मृगयावर्णने धनपालोक्तिः ॥
શ્લેાકા
કિરણાને સ્વામી સૂર્ય અસ્ત થતાં અને તેના પટ્ટધર રાજા ચંદ્રના હજુ ઉય નહીં થવાથી, જગતને રાજા વિનાનું જાણીને ચારની જેમ સ્વેચ્છાપૂર્વક ઘુમતા અંધકાર સમગ્ર જગતને ઉપદ્રવ ४२वा साग्येो. ॥५२॥
freferयः कियती क्षितिर्वा, प्रमातुकामस्तमसां समूहः । कुतूहलाक्रान्तमना इतीव द्यावापृथिव्योः प्रसरीसरीति ॥ ५३ ॥
४८५
तमसामन्धकाराणां समूहों द्यावापृथिव्योर्नभोभूमण्डलयोः प्रसरीसरीति अतिशयेन प्रसरति । उत्प्रेक्ष्यते – विहायो गगनं किंप्रमाणमस्येति कियत् । तथा वा पुनः क्षितिः पृथिवी कियत्प्रमाणा । 'कियती पञ्चसहस्त्री कियती लक्षा च कोटिरपि कियती । औदाय नमनसां रत्नवती वसुमती कियती ॥' इति सूक्तोक्तिः । इत्यमुना प्रकारेण कुतूहलेन कौतुकेनाक्रान्तमाकुलित व्याप्त वा मनो यस्य तादृक् सन् प्रमातुकामः प्रमाणीकर्तुमना इव ॥
લેાકા
અધકારના સમૂહ આકાશ અને પૃથ્વી પર ખૂબ જ વ્યાપ્ત બની ગયા. શાથી ? ‘આકાશ કેટલુ અને પૃથ્વી કેટલી? ખાવા કૌતુકથી આક્રાન્ત થયેલા ચિત્તવાળા અંધકારના સમૂહ, તે બંનેનું પ્રમાણ માપવા માટે જાણે બધે પ્રસરી ગયા ન હેાય ! ॥૫॥
तेषे तपो भूधरगह्वरान्त - स्त्यक्ताशनाम्भः प्रतिवासरं यत् । व्योमावनीव्यापक सिद्धिरस्मा - दलम्भि भ्रच्छायभरैरिवैषा ॥ ५४ ॥
भूच्छायभरैः संतमससमूहैर्भूधराणां पर्वतानां गह्वराणां गुहानां महाकन्दराणामन्तमध्ये अर्थात्स्थित्वा प्रतिवासरं दिवस दिवस प्रति त्यक्ते अशनाम्भसी आहारपाने यत्र तादृश क्रियाविशेषणं वा मुक्तान्नपानं यथा स्यात्तथा तपस्तेपे । नियमविशेषकष्ट तप्तम् । उत्प्रेक्ष्यते – अतोऽस्मादुग्रतपसः पषा प्रत्यक्षलक्ष्या व्योमावन्योर्नभोभूयोर्व्यापनरूपासिद्धिः फलनिष्पत्तिर्लब्धिविशेषा अलम्भि लब्धा संप्राप्ता ॥ इत्यन्धकाराविर्भवनम् ॥
ક્લાકા
દરેક દિવસેામાં અંધકારના સમૂહે પતાની ગુફામાં રહીને અન્નજલના ત્યાગરૂપ તપશ્ચર્યા કરવાથી તેને તે તપના ફલરૂપે આકાશ અને પૃથ્વીને વ્યાપ્ત કરવાની સિદ્ધિ પ્રાપ્ત થઈ ! ૫૫૪૫
अथोददीप्यन्त नभःपदव्यां, झगज्झगित्युत्रविमिश्रताराः । स्वकान्तमायान्तमवेत्य रात्र्या, पुष्पोपचारो व्यरचीव मार्गे ।। ५५ ।।