________________
सर्ग ६ श्लो० ४२-४५] हीरसौभाग्यम्
३९९ ઈચ્છાવાળા માનવો માટે, બ્રહ્માએ જાણે સ્વર્ગમાંથી પૃથ્વી ઉપર કોઈ એક દેવાંગનાને વાનગી રૂપે મોકલી ન હોય ! જરા
कमलान्मधुपानुषङ्गिनः, सितकान्तेरुदयास्तदूषितात् ।
कमलाब्धिशयालुकेशवा-दतिखिन्नेव तमेत्य भेजुषी ॥४३॥ कमला लक्ष्मीरेत्यागत्य त देवसीव्यवहारिण मेजुषी सेवते स्म । उत्प्रेक्ष्यतेअतिखिन्नेव अतिशयेन खेद प्राप्तवतीव । कस्मात् । कमलाद्वासपद्मात् । किंभूतः । मधु. पैर्मद्यपैः षट्पदैर्वा अनुषङ्गो मिलन यस्य । पुनः कस्मात् । सितकान्तेश्चन्द्रात् । किंभूता. त् । उदयेन स्तोकस्तोकोद्गमेन अस्तेन नाशेन दिने दिने मरणेन क्षीयमाणशरीरतया च दूषिताडुष्टीकृतात् । संतापितादित्यर्थः । अब्धौ समुद्रे पञ्चविषयभोगसुखानुभवनसमयपयोधरकाले शयालोनिंद्राशीलात् केशवात्स्वभर्तुर्नारायणात् । उद्विग्नेत्यर्थः ॥
सो બ્રમોના સંગવાળા કમલમાં વાસ હોવાથી, નિરંતર ઉધ્ય અને અસ્તથી દૂષિત બનેલા ચન્દ્રથી, અને સમુદ્રમાં શયન કરી રહેલા પોતાના સ્વામી વિખણુથી ઉદ્વિગ્ન બની ગયેલી લક્ષ્મીદેવી જાણે સાક્ષાત્ જસમાદેવીના રૂપે આ દેવસી શ્રેષ્ઠીની સેવા કરતી ન હોય ! ૪૩
वृषभध्वजगोधिलोचना-नलकीलाशलभं स्ववल्लभम् ।
अवगत्य रतिः परं जनु-निभतोऽस्याः प्रतिपेदुषी किमु ॥४४॥
रतिः स्मरकान्ता अस्या जसमादेव्या निभतो व्याजात्। उत्प्रेक्ष्यते-परमन्यजन्मावतार प्रतिपेदुषी किमु प्रतिपन्नेव । किं कृत्वा । वृषभध्वजः शंकरः । 'धार्या ध्वजास्त्रपाण्यङ्कमौलिभूषणभृन्निभाः' इति हैमीवचनात् । वृषभस्य धार्यत्वेन शंभोवृषभध्वजत्वम् । तस्य गोधि लम् । 'भाले गोध्यलिकालीकाः' इति हैम्याम् । तस्य तत्र वा यल्लोचन तृतीय नयन तस्यानलो वह्निस्तस्य कीलासु ज्वालासु शलभ पतङ्गम् । भस्मीभूतमित्यर्थः । वल्लभ निजजीवितेश काममवगत्य ज्ञात्वा ॥
.. दार्थ શંકરના ભાલપ્રદેશ પર રહેલા ત્રીજા નેત્રના અગ્નિની જ્વાલામાં પતંગીયારૂપે બનેલા અર્થાત ભસ્મીભૂત થઈ ગયેલા પિતાના સ્વામી કામને જાણીને રતિએ આ જમાદેવીના બહાને જાણે પુનર્જન્મ અંગીકાર કર્યો ન હોય ૫૪૪
अनया निजरूपसंपदा-भिभव लम्भितया श्रिया किमु । जलधौ विमनायमा नया, दयितोपास्तिनिभादगम्यत ॥४५॥
अनया जसमादेव्या निजस्यात्मनो निजया आत्मीयया वा रूपसंपदा शरीररामणीयकवैभवेन अभिभव पराजय लम्भितया प्रापितया श्रिया हरिप्रियया । उत्प्रेक्ष्यते