Page Text
________________
सर्ग ५ श्लो० २११-२१३] हीरसौभाग्यम्
३७७ હર્ષમુનિના યશની સાથે સ્પર્ધા કરવાથી મનુષ્યોના કાનનાં આભૂષણ કુંડલ દ્વારા ઐશ્વર્યસ્થાનને પ્રાપ્ત કર્યું. અર્થાત લેકએ નામ સાંભળ્યું. ર૧૧
नभोङ्गणाग्निर्जरहस्तमुक्ता, मरन्दलुभ्यन्मधुपानुषगा।
पपात तस्योपरि पुष्पवृष्टिः, कटाक्षलक्षा इव मोक्षलक्ष्म्याः ॥२१२॥
नभोगणादाकाशात्तस्योपरि पुष्पवृष्टिः कुसुमवर्ष पपात जाता । किंभूता निर्जराणां देवानां हस्तैः करैः मुक्ता । पुनः किंभूता । मरन्देषु अविरलानर्गलगलन्मधुषु लुभ्यतां लुब्धीभवतां लोलुपीभावभाजां मधुपानां भ्रमराणामनुषङ्गो यस्याम् । उत्प्रेक्ष्यते-मोक्षलम्याः मुक्तिश्रियाः कटाक्षाणामक्षिविकूणितानां लक्षाः शतसहस्राणि इव । लक्षशब्दः स्त्रीक्लीबयोः 'माने लक्षम्' इति लिङ्गानुशासने ॥
શ્રીહીરકુમારના દીક્ષા ગ્રહણના સમયે, આકાશમાંથી દેવોએ સુગંધી પુષ્પોની વૃષ્ટિ કરી હતી, કે જે પુષ્પોમાં ભ્રમર રસલુપી બન્યા હતા તે જાણે મુક્તિરૂરી લક્ષ્મીના લાખો કટાક્ષો ન હોય !ારા
महाव्रती कालमनोभवारि-महोक्षलीलागतिगौरकान्तिः । शिवाश्रितः शंभुरिव क्रमेणै-शानी दिशं पूर्वमसौ बभाज ॥२१३।।
अय हीरहर्षमुनिः क्रमेण दीक्षाग्रहणानन्तर पूर्व प्रथममैशानी दिशमीशानविदिश बभाज श्रितवान् । तस्यां विहार कृतवानित्यर्थः । दीक्षितो हि तपस्याग्रहणानन्तर प्रथममैशानी दिश प्रति विहरतीति विधिः। क इव । शंभुरिव । यथा ईश्वर ऐशानी दिश तदधिपत्वात् । कथंभूतोऽयं शंभुश्च । महाव्रती पञ्चमहाव्रतवान् शंभुनामा च । 'महाव्रती वह्निहिरण्यरेताः' इति हैम्याम् । महाव्रत कापालिलिङ्गमस्यास्तीति व्युत्पत्तिः । कालः कलिकालः मनोभवः स्मरस्तयो रिपुः । 'कालो यमे दैत्ये च' । मृत्युंजयः कालारिः स्मरदाही च शिवः । पुनः किंभूतः । महानुक्षो मत्तवृषभस्तद्वद्गतिर्गमन यस्य । 'मत्तो. क्षगमनः पुमान्' इति काव्यकल्पलतायाम् । मत्तो(हो)क्षेण गमन यस्य वृषभवाहनत्वात् । पुनः किंभूतः । गौरा स्वर्णवर्णा कान्तिर्यस्य । पक्षे-श्वेता वर्णेन भस्मना वा रुचिर्यस्य । 'गौरः श्वेतेऽरुणे पीते विशुद्ध चन्द्रमस्यपि' इत्यनेकार्थः । पश्चात्कर्मधारयः । पुनः किंभृतः । शिवमङ्गलैः शिवया पार्वत्या च आश्रितः अर्धशंभुत्वात् ॥
કલેકાર્થ હિરહર્ષ મુનિ દીક્ષા ગ્રહણ કર્યા બાદ, શંભૂની જેમ ઈશાન દિશાને આશ્રય કરનારા બન્યા. જેમ ઈશ્વર, ઈશાન દિશાને અધિપતિ છે, કપાલિતને ગ્રહણ કરનાર છે, કાલ અને કામદેવનો શત્ર છે, મરવૃષભના વાહનવાળો છે, શ્વેત વર્ણવાળી ભસ્મની કાંતિવાળો છે તેમજ અર્ધ અંગરૂપે પાર્વતીને ભજનાર છે, એવા ઈશ્વરની જેમ હીરહર્ષમુનિ પણ પાંચ મહાવ્રતને ધારણકરનારા, કલિકાલ અને કામદેવના શત્રુ, વૃષભ સમાન સુંદર ગતિવાળા, ગૌરવર્ણના શરીરવાળા, તેમજ “શિવા એટલે અનેક મંગલ વડે સેવાતા એવા મુનિએ પ્રથમ ઈશાન ખૂણામાં વિહાર કર્યો. ૨૧૩
| SR No. | 005967 |
| Book Title | Heersaubhagya Mahakavyam Part 01 |
| Original Sutra Author | Devvimal Gani |
| Author | Sulochanashreeji |
| Publisher | Kantilal Chimanlal Shah |
| Publication Year | 1977 |
| Total Pages | 614 |
| Language | Gujarati, Sanskrit |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 86 MB |