Page Text
________________
हीरसौभाग्यम् सर्ग ५ श्लो० २०९-२११ માગસર વદ દ્વિતીયાના દિવસે, શ્રીવિજયદાનસૂરીશ્વરજી પાસે સંયમ ગ્રહણ કર્યું અર્થાત ચારિત્રરત્ન
२ युः ॥२०॥
કૃષ્ણપક્ષની દ્વિતીયાની પ્રથમ ચાર ઘડી અંધકારમય છે. તેથી તે ચાર ઘડીની કલ્પના કરતાં કવિ કહે છે કે હીરકુમારવડે પરાજિત થયેલા સંસારના અતિ ઉષ્ણ ની સાસારૂપ અગ્નિની આ ચાર ધૂમરેખાઓ ન હોય !ારા
संयमश्रियमवाप्य कुमारः, साधिकं शरदमिन्दुरिवाभात् । साऽप्यनेन सुषमां श्रयते स्मा-र्थेन वागिव पुरीव नृपेण ॥२१०॥
स कुमारः संयमश्रियं चारित्रलक्ष्मीमवाप्यासाद्य । सहाधिकतया वर्तते यत्तत्साधिकमिति क्रियाविशेषणम् । आभात् बभासे । अथ वा स कुमारः अधिकं यथा स्यातथा बभौ । क । इव । इन्दुरिव । यथा चन्द्रः शरद घनात्ययं संप्राप्याधिक शोभते । पाठान्तरार्थों यथा-स कुमारः संयमश्रियमपेत्यागत्य । प्राप्येत्यर्थः। अधिक आभाद्राति स्म । क इव । अत्रिनेत्रज इव । यथा अत्रिनामा मुनिविशेषस्तस्य नेत्र नयन तस्माजायत इत्यत्रिनेत्रजश्चन्द्रो यथा । यथा रघुवंशे-'अथ नयनसमुत्थं ज्योतिरत्रेरिव द्यौः' इति । चित्रां त्वाष्ट्रीं प्राप्याधिक दीप्यते। अपि पुनः सा संयमश्रीरपि हीरकुमारेण कृत्वा सुषमामतिशायिशोभा श्रयते स्म । केव । वागिव । यथा काव्यादिरूपा सत्कविवाणी चतुर. चेतश्चमत्कारकारकेणार्थेन सुषमां श्रयते । पुनः केव । पुरीव । यथा नगरी नीतिमता नृपेण सुषमां भजते ॥
શ્લેકાર્થ હીરકુમાર સંયમલમીને પ્રાપ્ત કરવાથી શરદના ચંદ્રની જેમ અધિક શોભાને પામ્યા. અને જેમ કવિઓની કવિતા પંડિતપુરના ચિત્તમાં ચમત્કાર પેદા કરવાથી શોભે જેમ ન્યાયી રાજાવડે રાજધાની શોભે, તેમ સંયમલક્ષ્મી હીરકુમારવડે શાલ ને પામી. ર1
हीरहर्ष इति नाम तदीयं, निर्ममे विजयदानयतीन्द्रः । स्पर्धयेव यशसास्य जनानां, कर्णपूरपदवीं तदवापत् ॥२११॥
श्रीविजयदाननामा यतीन्द्रः सूरिः तदीयं हीरकुमारसंबन्धिनामाभिधान हीरहर्ष इति निर्ममे कृतवान् । तन्नाम अभ्य हीरहर्षमुनेः श्लोकेन सार्क स्पर्धया संहर्षेणेव ईयया वा कृत्वा जनानां सकलभूलोकलोकानां कर्णो श्रवणौ पूर्यते अनेनेति कर्णपूरी कर्णाभरणी कुण्डलौ तयोः पदवीं मार्गमैश्वर्यादिमय स्थान श्रूयमाणतापद वा अवापत् प्राप ॥
લોકાર્થ શ્રીવિજ્યદાનસૂરિજીએ હીરકુમારનું “હીરહર્ષ મુનિ' નામ આપ્યું આ હીરઈ' નામે હીર १ 'संयमश्रियमुपेत्य स चित्रा-मत्रिनेत्रज इवाधिकमाभात्' इति पाठान्तरम् ।
| SR No. | 005967 |
| Book Title | Heersaubhagya Mahakavyam Part 01 |
| Original Sutra Author | Devvimal Gani |
| Author | Sulochanashreeji |
| Publisher | Kantilal Chimanlal Shah |
| Publication Year | 1977 |
| Total Pages | 614 |
| Language | Gujarati, Sanskrit |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 86 MB |