Page Text
________________
___ हीरसौभाग्यम्
[सर्ग ५ श्लो० १५१-१९३
फल विधुम् । सुरनिपीतसुधाकमपापकम्' इति नैषधे । किंभूतानां सुभ्रुवाम् । स्वर्णजालकानि काञ्चनरचितगवाक्षा एव विमानानि देवतानां स्वर्गे स्थितिस्थानानि तेषु गतानां संप्राप्तानाम् । सुख निषेदुषीनामित्यर्थः । उत्प्रेक्ष्यते-भुवः पृथ्व्या अप्सरसां सुराङ्गना. नामिव । अप्सरसोऽपि विमानस्थायिन्यः स्युः ॥ इति पौराङ्गनानां हीरकुमारदर्शनोद्भूतमिथ कथाप्रथा ॥
પ્લેકાર્થ સુવર્ણની જાળીઓથી ગુંથાયેલા ગવાક્ષમાં સુખપૂર્વક બેઠેલી, જાણે વિમાનમાં બેઠેલી અસર રાઓ ન હોય ! તેવી નગરનારીઓના મુખ-ચન્દ્રમાંથી નિકળેલા આ પ્રમાણેના પરસ્પરના વાર્તાલાપરૂપી અમૃતનું, હીરકુમાર દેવની જેમ પ્રીતિપૂર્વક પાન કરતા હતા. ૧૯
नीरदोऽवनिभृतामिव ताप, वृष्टिभी रजतहेममयीभिः । सोऽर्थिनां प्रमथयन् पथि दौः थ्य, संचचार पुटभेदनमध्ये ॥१९२॥
स हीरकुमारः पुटमेदनमध्ये पत्तनविचाले संचचार संचरति स्म । 'पत्तन पुटमेदनम्' इति हैम्याम् । तथा 'द्वीपान्तरेभ्यः पुटभेदन तत्क्षणावापे सुरभूमिभूपैः' इति नैषधे । किं कुर्वन् । रजतानि रूप्याणि हेमानि काञ्चनानि तन्मयीभिस्तैः प्रचुराभिः प्रधानाभिर्वा वृष्टिभिः दानः रूपकस्वर्णकादिविश्राणनैः कृत्वा पथि मार्गे अर्थिनां याचकानां दौःस्थ्य दारिद्रयं प्रमथन्निर्दलयन् । क इव । नीरद इव । यथा वारिदो मेघः अवनिभृतां भूधराणां पर्वतानां तापनिदाघदाघ प्रमथयति प्रशमयति । यदुक्तम्-'धाराधरा एव धराधराणां निदाघदाघौघविघातदक्षाः' इति सूक्तम् । काभिः । वृष्टिभिर्जलवर्षणैः ॥
લેકાર્થ જેમ મેઘ, પર્વતના તાપને જલધારાથી શમાવે, તેમ પાટણના મધ્યભાગમાં ચાલતા, હીરકુમાર સેના ને રૂપાનું ખૂબ વષદાન આપીને યાચની દરિદ્રતાને શમાવતા હતા. ૧૯રા
तद्यशोधरणिभर्तुरितोऽन्यद्-द्वोपनिर्जयकृते प्रयियासोः ।
अध्वरोधिजलधीनिव रोद्धं, तत्क्षणे क्षितिरजोभिरुदीये ॥१९३॥
तस्मिन् कुमारस्य दीक्षाग्रहणार्थ समहौं गमनसमये क्षितेः पृथिव्याः सकाशात् रजोभिवू लीभिरुदीये प्रकटीभूतम् । प्रसृतमित्यर्थः । उत्प्रेक्ष्यते-इतोऽस्माज्जम्बूद्वीपादन्येषां षण्णाम् पुष्करशाकक्रौञ्चकुशशाल्मलप्लक्षनाम्नां द्वीपानाम् । 'सप्तद्वीपा वसुमती' इति शिवराजर्षिवचनात् षड्द्वीपाभिधानानि नैषधे । जैनमते तु जम्बूद्वीप, धातकीखण्डम् , पुष्करवरद्वीपम् , वारुणीवरद्वीपम् , घृतवरद्वीपम् , क्षीरवरद्वीपम् , इक्षुवरद्वीपम् । इति । अथवा अष्टादशसंख्याकानां द्वीपानाम् । 'अष्टादशद्वीपनिखातयूपः' इति रघुवंशे । तथा । 'नवद्वयद्वीपपृथग्जयश्रियाम्' इति नैषधे । निर्जयकृते विजयार्थ प्रयियासोः प्रयातुमिच्छोः तद्यशोधरणिभर्तुः उमारश्लोकराजस्य । धरणिशब्दो ह्रस्वोऽप्यस्ति । यथा-'धरणिविर
| SR No. | 005967 |
| Book Title | Heersaubhagya Mahakavyam Part 01 |
| Original Sutra Author | Devvimal Gani |
| Author | Sulochanashreeji |
| Publisher | Kantilal Chimanlal Shah |
| Publication Year | 1977 |
| Total Pages | 614 |
| Language | Gujarati, Sanskrit |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 86 MB |