Page Text
________________
सर्ग ५ श्लो० १८०-१८२] हीरसौभाग्यम्
अथो विविधचेष्टितानन्तर स्वगृहमवाक्षस्थितानां युक्तीनां पत्तननागरीणां राजिः धेणिः इत्यने वक्ष्यमाणां वाणी वाच मिथः परस्परमभाणी सभाले । किं कन्वा । कुमार काममत्यर्थ नयनैः स्वलोचनैः पथि मार्गे अर्थाहीशाग्रहणार्थ गच्छन्त निपी सादरमवलोक्य । किंभूत कुमारम् । रामणीयकेन शरीरसौन्दर्येण तिरस्कृतो निर्भत्सितः कामः कन्दर्पो येन तम् । वाणीमुत्प्रेक्षते-चल्लकीकुलस्य वीणावजस्य वीणावंशस्य वा । 'गोत्र तु संतानोऽन्ववायोऽभिजनः कुलम्' इति हैम्याम् । 'कुल तेषां सजातीनाम्' इ. त्यपि हैम्याम् । वीणावंशस्य सखीमिव वयसीमिव विपञ्चीपवश्चार्वी वाचमित्यर्थः ॥
શ્લોકાર્થ ત્યારપછી પોતાના સૌન્દર્યથી જેણે કામદેવને તિરસ્કાર કર્યો છે એવા હીરકુમારને દીક્ષા ગ્રહણ કરવા માટે રસ્તા ઉપર જતા જોઈને, પોતાની બારીઓમાં બેઠેલી સ્ત્રીઓ પોતાનાં નેત્રોથી આદરપૂર્વક જોઈને જાણે વીણાની સખી ન હોય તેવી મંજુલ વાણીથી કહેતી હતી. ૧૮
सांप्रत तदिह शैशवशेषः, सांप्रत व्रतजिघृक्षुरयं यत् ।
अन्यथा कथमसावनुकुर्या-दात्मना जगति जम्बुकुमारम् ॥१८१।। शैशव बाल्यावस्था शेषमवशिष्ट यस्य किंचिद्विद्यमानशिशुत्वदशः । त्रयोदशचतुर्दशवर्षीयत्वात् । 'प्रणीतवाझौशवशेषवानयम्' इति नैषधे । तादृशोऽयं हीरकुमारः यत्साप्रतमधुना प्रजिघृक्षुः संयममादातुमिच्छुरस्ति इहरस्मिन् शैशवसमये तत्संयमग्रहण सांप्रत युक्तम् । अन्यथा व्रतग्रहणमन्तरेण जगति विश्व असौ हीरकुमारः आत्मना स्वेन कृत्वा जम्बुकुमार चरमकेवलिन जम्बूस्वामिनं कथं केन प्रकारेण अनुकुर्यात सहवं कुर्वीत । जम्बुशब्दो दी? ह्रस्वोऽप्यस्ति । सारस्वतव्याकरणे वधूजम्बूशब्दौ नदीवविति । तथा 'मत्कृते जम्बुना त्यक्ता नवोढा नवकन्यकाः' इति कल्पवृत्तौ ॥
લોકાઈ જેમની બાલ્યાવસ્થા થોડી બાકી છે એવા હીરકુમાર હમણું વ્રત ગ્રહણ કરવાની ઈચ્છાવાળા બન્યા તે જ યુક્ત છે ! જે બાલ્યાવસ્થામાં વ્રત ગ્રહણ ન કરે તે જગતમાં આ હીરકુમાર પિતાની, જંબુમાર સાથે તુલના કેવી રીતે કરી શકે ? ૧૮૫
अङ्गजाभिलषणोद्भवकोप-चान्तचित्तचतुराननशापात् । रुद्रनेत्रशिखिनीव निपत्या-दत्त जन्म कमनः परमेतत् ॥१८२॥
कमनः कन्दर्पः । उत्प्रेक्ष्यते-एतत्प्रत्यक्ष दृश्यमान हीरकुमाररूपं परमन्यजन्मावतारमादत्त गृहीतवान् । किं कृत्वा । रुद्रस्य शंभोर्नेत्र तृतीय भाले लोचन तस्य शि. निनि तस्य वह्निमयत्वेन अग्नेविंद्यमानत्वाद् वह्नौ निपत्य झम्पां दत्त्वा भस्मीभूय वा । कस्मात् । अङ्गजायास्तिलोत्तमानाम्न्याः स्वनन्दनाया यदभिलषण वान्छन कामक्रीडाचिः कीर्षा तस्मादुद्व उत्पत्तिर्यस्य तादृशो यः कोपः क्रोधः तेन चान्त पूरित चित्त मनो यस्य
| SR No. | 005967 |
| Book Title | Heersaubhagya Mahakavyam Part 01 |
| Original Sutra Author | Devvimal Gani |
| Author | Sulochanashreeji |
| Publisher | Kantilal Chimanlal Shah |
| Publication Year | 1977 |
| Total Pages | 614 |
| Language | Gujarati, Sanskrit |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 86 MB |