________________
-
सर्ग ५ श्लो० १७०-१७२] हीरसौभाग्यम्
___ परया अन्यया कयाचिन्महिलया हारस्य मुक्तालतायाश्चारिमा रमणीयता ययोहारेण रम्यत्वं वा ययोस्तादृशौ कुचौ स्तनौ अतिरभसात्कुमारप्रेक्षणात्यौत्सुक्यान्नौ इति निषेधे । 'अमानोनाः प्रतिषेधे' इति व्याकरणवचनात् वाससा वस्त्रेण कृत्वा पिदधाते पिहितौ परोक्षाद्विवचनम् । उत्प्रेक्ष्यते-व्रजतो दीक्षाग्रहणार्थ गच्छतोऽस्य हीरकुमारस्य पथि मार्गे माल्येन पुष्पमालया शालते शोभते इत्येवंशीला कलशयोः कुम्भयो; द्वितयी द्वयीव श्रेयसे कल्याणकृते धृता पुरस्कृता ॥
साथ કોઈક મહિલાએ મુકતાહારથી મનહર એવા બે સ્તનને, કુમારને જોવાની ઉત્સુક્તામાં વસ્ત્રવડે આચ્છાદિત કર્યા ન હતા. તે જાણે દીક્ષા ગ્રહણ કરવા માટે જતા હીરકુમારના કલ્યાણને માટે, માર્ગમાં પુષ્પમાળા સહિત બે મંગલકલશો ધારણ કર્યા ન હોય છે ૧૭૦ છે
नूपुर निजभुजे रभसेना-जीघटत् कटकविभ्रमतोऽन्या ।
वैभवैर्भुजभवैरभिभूत, शीलितु किमु मृणालमुपेतम् ॥१७१॥
अन्या परा कापि चकोरलोचना रभसेन कुमारविभाव(ना)रसेनोत्सुकत्वेन कटकस्य वलयस्य विभ्रमतो भ्रान्तेनू पुरं मञ्जीर निजस्यात्मनो निजे आत्मीये वा भुजे बाहौ अजीघटत् घटयामास परिधृतवती । उत्प्रेक्ष्यते-भुजभवैविभवैः स्वबाहुसमुत्पन्नशोभातिशयैः अभिभूत पराजित सन्मृणाल कमलनाल शीलितुमर्थानिजजित्वरभुजमेव सेवितुमुपेतमागतमिव ॥
साथ ચકોર સરખા નયનવાળી એવી કઈક સ્ત્રીએ કુમારને જોવાની ઉત્કંઠાથી કડાની ભ્રાન્તિથી ઝાંઝરને પિતાના હાથમાં પહેર્યા હતાં. તે જાણે પોતાની ભુજાની શોભાથી પરાજ્ય પામેલી કમલની નાલ, ભુજારૂપે બનીને સેવા કરવા માટે આવી ન હોય છે ૧૭૧ /
तद्वेषणरसोत्सुकचेताः, काचनाध्वनि धृतश्लथबन्धम् ।
अम्बर हरिणदृक् स्वकरेणा-लम्ब्य संचरति चन्द्रकलेव ॥१७२॥
काचन हरिणेक्षणा तस्य हीरकुमारस्य यद्गवेषण निर्वर्णन तस्य रसो रागस्तेनोत्सुकमुत्कण्ठित चेतश्चित्तं यस्यास्तादृशी सती अध्वनि पत्तनमार्गे धृतः कलितः श्लथः शिथिलः बन्धो बन्धनग्रन्थियेन तादृग्विधमम्बर परिधानवस्त्रं स्वकरेण निजहस्तेन आलम्ब्य आश्रित्य । गृहीत्वेत्यर्थः । संचरति व्रजति । केव । चन्द्रकलेव । यथा शिशिलेखा अम्बरमाकाश स्वकरेण आत्मकिरणेन । जातिवाचित्वादेकवचनम् । आश्रित्य संचरति ॥
કલેકાર્થ કુમારને નિરખવામાં ઉત્સુક ચિત્તવાળી કોઈક મૃગનયના, જેમ ચંદ્રકલા પોતાનાં કિરણોથી આકાશને અવલંબીને ચાલે તેમ શિથિલ બંધનવાળાં પહેરેલાં વસ્ત્ર હાથમાં પકડીને માર્ગમાં ત્વરિત ગતિથી ચાલતી હતી. મેં ૧૭૨ છે