Page Text
________________
सर्ग १ श्लो०१७-१८ ]
हीरसौभाग्यम्
यत्राऽर्थिनोऽर्थेशमिव प्रसार्य करान्सुवर्णं विवरीषवः किम् । प्रदक्षिणागोचरतां नयन्ति, ज्योतिर्गणा गैरिकसानुमन्तम् ||१७||
१३
यत्र जम्बूद्वीपे ज्योतिर्गणा ग्रहनक्षत्रतारासमूहा गैरिकस्य । 'गैरिक' स्वर्णधात्वोः' इत्यनेकार्थः । सानुमन्तं पर्वतं सुमेरुम् । प्रदक्षिणाया दक्षिणावर्तभ्रमिक्रियाया गोचरतां नयन्ति प्रापयन्ति । 'मन्ये न मे श्रवणगोचरतां गतोऽसि' इति कल्याणमन्दिर. स्तवे | तथा-'द्वीपाधिपान्नयनयोर्नय गोचरत्वम्' इति नैषधे । किं० । उत्प्रेक्ष्यतेकरान्किरणान्पाणीन्प्रसार्य विस्तार्य विवरीषवः । 'वृञ् याचने' । वरीतुमिच्छवो याचितुकामाः किम् । के इव । अर्थिन इव । यथा याचकाः करान्प्रसार्य सरलीकृत्य स्वर्णमभ्यर्थयितुकामा अर्थेश धनपति' प्रदक्षिणयन्त्यनुकूलीकुर्वन्ति ॥ इति मेरुः ॥ શ્લેાકા
ગ્રહ, નક્ષત્ર અને તારાઓને સમૂહ જ મૂઠ્ઠીપમાં રહેલા સુવર્ણમય સુમેરુપર્યંતને પ્રદક્ષિણારૂપે પ્રાપ્ત કરે છે, મેરુની આસપાસ ભ્રમણ કરે છે. તે પેાતાનાં કિરણારૂપ હાથને પ્રસારીને મેરુ પાસે સુવણૅની જાણે યાચના કરવા ન ઈચ્છતા હોય? જેમ ધનની ઈચ્છાવાળા યાચકો હાચ પ્રસારીને ધનિક (श्रीमंत) ने अनु रे छे तेभ. ॥१७॥
सवेशकैश्यायितकूलिनीशो - ललामलीलायितसिद्धशैलः ।
१ द्वीपेन्दिराया इव भालपट्टो, यस्मिन् व्यभाद् भारतनाम वर्षम् || १८ ||
यस्मिञ्जम्बूद्वीपे भारतमिति नाम यस्य तादृशं वर्ष क्षेत्र व्यभाद्वभासे । यादृक् प्रथमाद्यरकेष्वभूत् तादृक्पञ्चमारके नास्ते । अवसर्पिणीकालानुभावात्सर्वेऽपि पदार्था अनन्तगुण पर्यायादिभिर्हीयमानाः सन्त्यत एव भूतकालः । उत्प्रेक्ष्यते - द्वीपेन्दिराया जम्बूद्वीपलक्ष्म्या भालपट्टो ललाटमिव । किंभूतः । सवेशे संनिधौ श्यामत्वात्कैश्यायितः केशसमूह इवाचरितः । ‘केशानां कैश्यकेशिके' इति हैम्याम् । कूलिनीशो लवणाम्बुराशिर्यस्य । पुनः किंभूतः । ललाम्नस्तिलकस्य लीला विलासस्तद्वदाचरितः सिद्धशैलः शत्रुञ्जयाद्रिय - स्मिन् यस्य वा । ललामशब्दो नकारान्ताकारान्तोऽप्यस्ति लिङ्गानुशासनावचूर्णौ ॥
શ્લેાકા
१
જખૂઠ્ઠીપમાં ભારત નામનું ક્ષેત્ર શૈાભા રહ્યું છે, તે ભારતવર્ષ જ મૂઠ્ઠીપરૂપી લક્ષ્મીનુ लागे लालस्थल (लबाट) न होय ? मने सव] समुद्र लो मे लक्ष्मीने थोटसेो (ठेशपाश) न होय ? (નજીક હાવાથી અને શ્યામ હેાવાથી) તેમજ શત્રુંજ્ય પર્વત જાણે એ લક્ષ્મીના લલાટમાં તિલક न होय ! येवु भरतक्षेत्र शोभी रधुं छे. १८
ભારત વર્ષ જેવું પ્રથમ આરામાં હતું તેવું પાંચમા આરામાં રહ્યું નથી. કારણ કે અવસર્પિણીકાલના પ્રભાવથી સર્વે પદાર્થાં અનંતગુણુ-પર્યાય આદિથી હીન હીન થતા જાય છે.
'द्वीपावनीन्दोरिव' इति पाठः ।
| SR No. | 005967 |
| Book Title | Heersaubhagya Mahakavyam Part 01 |
| Original Sutra Author | Devvimal Gani |
| Author | Sulochanashreeji |
| Publisher | Kantilal Chimanlal Shah |
| Publication Year | 1977 |
| Total Pages | 614 |
| Language | Gujarati, Sanskrit |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 86 MB |