________________
सर्ग ५ श्लो० १२०-१२२] हीरसौभाग्यम् समीपस्थायुकां रागिणीं रागो रक्तिमा अनुरागोऽन्तरङ्गस्नेहश्च तेन कलितां रागवती तथा रसानास्वादान् । तिक्तकटुकषायाम्ललवणमधुराख्यान , अथ वा शृङ्गारहास्यकरुणारौद्रवीरभयानकबीभत्सादभतशान्तनामकान्नवप्रमाणान् रसान् जानातीति रसज्ञा तां प्रेक्ष्य दृष्ट्वा । कैः । पुंभिः अनुरागो न ध्रियते, अपि तु विविधरसेषु निपुणां रागवतीं पार्श्वस्थायिनी कामिनीं विलोक्य सर्वैः कामुकै रागो नियत एव । तत्त्वतस्तु रसशा जिह्वा ॥
પ્લેકાર્થ શેષનાગૅદ્ર જેવા દીર્ઘ હાથવાળા હીરકુમારના દાંતના પંકિત લાલ બની ગઈ હતી. શાથી? तित, ४४, ४पाय, मास, १९], अने भ७२ मा ७ २४ अथवा त। ॥२, ७।२५, ४२९, शैद्र, વીર, ભયાનક, બીભત્સ, અદભુત અને શાંત આ નવરોને જાણનારી ચતુર જીભને સમીપમાં જોઈને ક્યા પુરુષો રાગને ધારણ કરનાર ન બને ? અર્થાત સર્વ કામુક રાગાસકત બની જાય. ૧૨
संयमाध्यवसितिप्रथमान-प्रावृषेण्यजलवाहघटायाः ।
बिन्दुवृन्दमुदियाय किमेत-त्कण्ठपीठकृतमौक्तिकहारः ॥१२१॥ एतस्य कुमारस्य कण्ठपीठे गलकन्दले कृतः स्थापितः । परिहित इत्यर्थः । मौक्तिकहारो मुक्तालता । स उत्प्रेक्ष्यते-बिन्दुवृन्द कणनिकर इवोदियाय प्रकटीभूतम् । कस्याः । संयमस्य चारित्रस्य या अध्यवसितिरध्यवसायः परिणामः सैव प्रथमाना विस्तरन्ती प्रावृषेण्या वर्षाकालसंबन्धिनी जलवाहानां वर्षणोन्मुखमेघानां घटा माला तस्याः ॥
લોકાર્થ કુમારના કંઠે સ્થાપન કરાયેલે મુક્તાહાર શોભતો હતો.તે મુક્તાહાર સંયમના પરિણામ રૂપ વિસ્તરતી વર્ષાઋતુ સંબંધી મેઘની જે ધારા, તે ધારાના બિંદુઓના સમૂહને જાણે પ્રગટ કરતે ન હોય ! ૧૨ના
एतदीयवदनामृतभासा, स्पर्धयेव सह शीतलभासा ।
चूततारकततिधियते स्मा-ऽऽमुक्तमौक्तिकलताकपटेन ॥१२२॥
एतदीयेन हीरकुमारसंबन्धिना वदनामृतभासा वक्त्रविधुना नूता नवीना तारक ततिज्योतिर्मण्डला ध्रियते स्म बिभरांबभूवे । केन । आमुक्ता कण्ठपीठे स्थापिता परिहिता या मौक्तिकलता मुक्ताकलापः स्थूलमुक्ताफलहारः तस्य कपटेन छलेन । उत्प्रे. क्ष्यते-शीतलभासा गगनाङ्गणस्थायुकस्वाभाविकचन्द्रेण सह सार्ध स्पर्धया संघर्षेण ईमेयेव धृता इत्यर्थः ॥
લોકાર્થ કુમારના મુખરૂપ ચં કે, કંઠમાં પહેરેલી મોતીની માળાના બહાને કોઈ નવીન પ્રકારનું તારામંડળ ધારણ કર્યું ! તે જાણે આકાશમાં રહેલા સ્વાભાવિક ચંદ્રની સાથે સ્પર્ધા કરતું ન હોય!
/૧૨૨