________________
हीरसौभाग्य
सर्ग ५ श्लो० ११२-११५ भ्य थुनिश दियारात्रौ चापलस्य बनाया निम्मो विषेषः गुनाभ्यामभ्युपवस्यः अही. करणीयः । कदाचिदपि चापल्यं न विधेयमिति भावः ॥
કલેકાર્થ હીરકુમાસ્તાં નેત્રોમાં મહત્સવ નિમિત્તે કરાયેલી અંજનની રેખા, જાણે આ પ્રમાણે કહેવા માટે આવી ન હોય કે “ હે નયતો ! તમારે આજથી આરંભીને યુવાનને સ્વીકાર્ય એવી ચંચળતાને साग ४२ ध्ये ! ॥१२॥
उत्पलाजकुमुदादिमदस्यून् , यद्विलोचननृपौ परिभूय ।
सालयोः सुखमिवाजनरेखा-नीलरत्नकृतयोर्वसतः स्म ॥११॥
यस्य कुमारस्य विलोचने नयने एव नाम्नी ययोस्तौ तादृशौ नृपौ राजानौ उत्पल नीलकमल अब्ज पद्म कुमुदं श्वेतकमल तान्यादिमानि प्रथमभवानि येषां तादृक्षान् दस्यून् विपक्षान् परिभूय जित्वा अञ्जनरेखारूपैनीलरत्नैर्हरिन्मणिभिः कृतयोः सालयोः सुख यथा स्यात्तथा क्रियाविशेषणम् । उत्प्रेक्ष्यते-वसतः स्म अतिष्ठतामिव ॥ अथ वा । यद्विलोचननृपौ कुमारनयननामराजौ सालयोः प्राकारयोर्मध्ये सुख शर्मणा यथा स्यातथा वसतः तिष्ठतः स्म । किंभूतयोः सालयोः । अञ्जनरेखारूपाणि यानि नीलरत्नानि मरकतमणयः तैः कृतयोनिष्पादितयोः । उत्प्रेक्ष्यते-उत्पलानि कुवलयानि अब्जानि कमलानि कमुदानि कैरवाणि तान्यादिमानि प्रथमानि येषां तादृक्षान् दस्यून शत्रून् परिभूय निजित्येव सुखं वसतः । येन सर्वेऽप्यरयोऽभिभय वशीकृताः स सख वसतीति ।
साथ કુમારના નેત્રરૂપ બે રાજાઓ, અંજનની રેખારૂપ નીલરત્નના બનાવેલા કલામાં નીલકમલ આદિ શત્રુઓને પરાભવ કરીને જાણે સુખપૂર્વક રહેલા ન હોય ! ૧૧૩
भृङ्गसंगतवतंससरोजे, तस्य कर्णयुगले शुशुभाते । विग्रहीतुमनसी नयनाभ्या-मागते किमितरेतरवैरात् ॥११४॥
तस्य कमारस्य कर्णयुगले श्रवणबन्द्धे भृशाभ्यां मधुपामागतमराभ्यां संगते संयुक्ते वतंससरोजे कर्णपूरकमले शुशुभाते रेजतुः । उत्प्रेक्ष्यते-इतरेतरेण परस्पर वैराद्विरोधान्नयनाभ्यां नेत्राभ्यां साधं विग्रहीतुमनसी योद्धकामे किमागते पार्श्व संप्राप्ते ॥
अर्थ કુમારનાં કર્ણયુગલ જણે મધુપાન કરવા માટે આવેલા બ્રમરોથી યુક્ત શ્રેષ્ઠ કમલે ન હોય! અથવા તે કર્ણયુગલ, નેત્રો સાથેના પરરપર વેરથી સંગ્રામ કરવાની ઈચ્છાથી કર્ણયુગલરૂપી કમલો પાસે આવીને રહ્યા ન હોય ! ૧૧૪
श्रोत्रपत्रयुगमाश्रितवत्या, दिद्युते मणिवतंसिकयास्य । अचिषेव वदनान्तरमान्त्या, पिण्ड भावमितया स्थितयास्मिन् ॥११५॥