________________
सर्ग १ श्लो० ७-८] हीरसौभाग्यम्
यो जनो हैमवत्या मन्दाकिन्याः । 'गङ्गा त्रिपथगा ऋषिकुल्या हैमवती' इति हैम्याम् । प्रतीरे तटे । 'तट तीर प्रतीर'च' इति हैम्याम् । वालकाः सिकताकणान्प्रमाति प्रमाणयति च । पुनः-यो अब्धेः समुद्रस्य विप्लुषो जलबिन्दून्संख्याति संख्यागोचरीकरोति । पुनः–यस्तारास्तारकाः प्रमातुप्रमाणीकर्तु पारयति सम भवति । सोऽपि प्रज्ञाप्रकर्षपराभूतपुरुहूतसूरिरपि गणस्तपागच्छस्तत्र इन्दुरिव सर्वेषामाह्लादकत्वेन इन्दुस्तस्य गच्छनायकस्य हीरविजयसूरेर्गुणाज्ञानदर्शनचारित्रशमदमादिकान्न गणयेद् गणयितुं न शक्नुयात् ॥
બ્લેકાર્થ કઈ બુદ્ધિશાળી પુરુષ ગંગાનદીના કાંઠા પર રહેલી રજકણોને માપી શકે, સમુદ્રના જલબિંદુઓની ગણત્રી કદાચ કરી શકે અને તારાઓની સંખ્યા જાણવામાં પણ સમર્થ બની શકે, પરંતુ ગણેન્દુ એવા તપાગચછના નાયક શ્રી હીરવિજયસૂરીશ્વરજીના જ્ઞાનાદિ ગુણોને ગણવા માટે તે પણ સમર્થ નથી. ના
प्रागुक्त पुनरपि द्रढयन्स्वकीयमसामर्थ्य वक्तिપૂર્વે કહેલી વાતને પુનઃ દર કરત–પતાની અશકિતને વર્ણવતા કહે છે –
वृत्तं विभो पितुमप्रभुर्य-ज्जम्भारिसूरिस्तदह किमीशे ।
यः शृङ्गिशृङ्गाग्रगतैर्दुरापः, किं भूमिगस्त विधुमाददीत ॥ ८ ॥ विभोहीरविजयसूरीश्वरस्य यद् वृत्त चरित्र भापितु वस्तु जम्भारेः शक्रस्य सूरिराचार्यः । 'प्रज्ञाप्राग्भारपराङ्मुखीकृतपुरंदरगुरुः' इति चम्पूकथायाम् । सोऽप्रभुरसमर्थ। तद्वत्त वक्तुमह कविः, किं कथम् ? अथ वा किमिति प्रश्ने वितके ईशे सभर्थी भवामि अपि तु नेत्यर्थः । उक्तमर्थमर्थान्तरेण द्रढयति-यश्चन्द्रः ऋङ्गिणः शिखरिणः शैलस्य शृङ्ग शिखर तस्य यदन सर्वोपरितनभूमिभागः तत्र गतैः प्राप्तै पुरुषैः । दुःखेन कष्टेन आप्यते लभ्यते इति दुरापः । सर्वथापि प्राप्तुं न शक्यः । तं विधु चन्द्रमस भूमिगो-भूमौ स्थितः पुमान्किमिति प्रश्ने आददीत गृह्णीयात्स्वपाणिना ? ॥
डा સુરિજીના ચરિત્રને કહેવા માટે ઇન્દ્રના ગુરુ બૃહસ્પતિ પણ સમર્થ નથી, તો શું હું સમર્થ થઈ શકું ? અર્થાત નહીં જ. જે ચન્દ્ર પર્વતની ટોચ પર રહેલા પુરુ વડે દુર્લભ છે, તે ચંદ્રને ભૂમિ ઉપર રહેલે પુરુ શું ગ્રહણ કરી શકે ? il૮
यद्येव तर्हि वृत्त न कर्तव्यम् । नहि, कर्तव्यं त्ववश्यमेव । तर्हि कथं करिष्यतेऽतः करणसामर्थ्यमाह--
જે એમ જ છે તે ચરિત્રરચના નહીં કરવી જોઈએ ? ના ચરિત્ર રચના તો આવશ્યક છે, તે કેવી રીતે કરી શકશો ? તે કરવા માટેનું સામર્થ બતાવે છે –