________________
२४०
हीरसौभाग्यम् सर्ग ४ श्लो० ५२-५४ यथा चन्द्रो बाल्यादेव सहरिसुरासुरकरैर्मन्दरेण मथ्यमानक्षीरनीरनायकान्तरोत्पत्तिसमये एव क्षीरनिघेदुंग्धवारिधेर्वेलां जहाति स्म । च पुनर्यः पालनके बालकानामन्दोलनस्थान: कविशेषे शयानोऽपि स्वपन्नपि एकादशानामाचाराग-सूत्रकृदङ्ग-स्थानाग-समवायाग भगवत्यझ्य-ज्ञाताधर्मकथाग-उपासकदशाङग-अन्तकृद्दशाझ्गाझग-अनुत्तरोपपातिकदशा-- झग-प्रभव्याकरणाझ्ग-विपाकश्रुताल्ग-रूपाणामझगाणां समाहार एकादशाङ्गी तामध्यैष्ट अधीतवान् कण्ठपीठीकरोति स्म । स्वसंनिधिस्थितबहुश्रुताधिकागण्यमानैकादशाङ्गसूत्रश्रवणादेव पूर्वाधीतामेकादशाझ्गी स्मृतवानित्यर्थः । अत एव किंभूतम् । स्मृतं स्वहृद्गोचरीकृतं पूर्व प्राक्तन जन्मावतारो येन । जातिस्मरणेनाऽऽविज्ञातप्राचीनजन्मा ॥
શ્લેકાર્થ | વિષ્ણુ આદિ સુર અને અસુરોએ મેરુપર્વતરૂપી રવૈયાવડે લીસમુદ્રનું મંથન કરવાથી ઉત્પન્ન થયેલા ચન્દ્ર ઉત્પત્તિના સમયે જ જેમ ક્ષીરસમુદ્રની વેલાને ત્યાગ કર્યો હતો, તેમ જાતિસ્મરણ જ્ઞાનવાળા વજસ્વામીએ જન્મતાની સાથે જ સતત છમાસ પર્યત સદનના બહાનાવડે પિતાની માતા “સુનંદાને ત્યાગ કર્યો હતો ! તે બાલવકુમાર, સમીપમાં રહેલી બહુશ્રુત એવી સાધ્વીઓ વડે સ્વાધ્યાય કરાતા આચારાંગ, સૂયગડાંગ, સ્થાનાંગ, સમવાયાંગ, વ્યાખ્યાપ્રજ્ઞપ્તિ, જ્ઞાતાધર્મકથા, ઉપાસકદશા, અંતકૃદશા, અનુત્તરોપપાતિકદશા, પ્રશ્નવ્યાકરણ અને વિપાકશ્રુત-આ અગીઆર અંગોને સાંભળવા માત્રથી જ પારણામાં સૂતા સૂતા કંઠસ્થ કર્યા હતાં. પરા
यः पुष्पदः पल्लवलीलयेब, वैराग्यलक्ष्म्यालमकारि वाल्ये । प्राग्जन्ममित्रात् त्रिदशानभोग-विद्यां पुनक्रियलब्धिमापत् ॥५३॥
यो वज्रस्वामी बाल्ये शैशवे वैराग्यलक्ष्म्या संयमग्रहणबुद्धया संसारासारताभावनधिया वा अलमकारि अलंकृतः भूष्यते स्म । क इव । पुष्पद इव । यथा पादपः पल्लवानां किशलयानां लीलया विलासेनालंक्रियते । पुनयों वज्रस्वामी प्राग्जन्मनः पूर्वदेवभवसंबन्धिनो मित्रात् सुहृद्भावमासादितात् त्रिदशात् तिर्यग्जम्भकनिर्जरात् नभोगविद्यामाका. शगामिनी विद्यां मन्त्रविशेष पुनरन्यां वैक्रियलब्धि नवीनरूपादिविकुर्वाणां शक्तिं च आपल्लेमे ॥
શ્લેકાર્થ જેમ વૃક્ષ પલ્લવના વિલાસથી શોભે તેમ વવામી શિશુવયમાં જ વિરાગભાવથી સંયમલક્ષ્મીવડે શોભતા હતા. વળી બાલસાધુ વજસ્વામીએ પોતાના પૂર્વભવના મિત્રદેવ તિર્યગૂ જામંગ પાસેથી આકાશગામિની વિદ્યા અને અનેકરૂપને કરવાવાળી વૈક્રિયલબ્ધિ પ્રાપ્ત કરી હતી. જાપા
दुर्भिक्षवर्षेषु मुभिक्षभूमी, संघ कृपानीरनिधेनिनीपोः । वज्रप्रभोर्यस्य पटः पटीयान् , विमानवद् व्योमनि दीप्यते स्म ॥५४॥