________________
सर्ग ४ श्लो०२२-२४]
हीरसौभाग्यम्
२२७
पयःप्रवाहस्य लोके बाणगङ्गेति प्रसिद्धिर्जाता । तां बाणगङ्गां प्रकटीकरोति स्म । अयं व्यतिकरः पाण्डवचरित्रे ॥
Àાકા
જેમ અર્જુને વિડેલ ગુરુ ભીષ્મપિતામહના નેત્રની સંજ્ઞાથી બાણુને છેાડીને જમીનમાંથી સ્વચ્છ, સ્વાદિષ્ટ અને શીતલ એવા જલપ્રવાહને અર્થાત્ બાણગંગાને પ્રગટ કરી હતી તેમ શય્યભવ સૂરિએ ગૃહસ્થાવાસમાં શ્રીપ્રભવસ્વામીના સ ંકૃતથી યજ્ઞના સ્ત ંભની નીચેથી શ્રીશાંતિનાથ ભગવાનની મૂર્તિને પ્રગટ કરી હતી. ારા
वगाह्य शास्त्र मनकाहसुनोः कृतेऽकृत श्रीदशकालिक यः ।
हरिः
सुधामुद्धृतवान् सुपर्व - वर्गस्य निर्मथ्य यथाऽम्बुनाथम् ||२३||
यः शय्यं भवगणधारी मनक इत्याहा नाम यस्य तादृशस्य सूनोः स्वनन्दनस्य कृते • कार्याय परलोकसाधनार्थं दशाध्ययनयुक्त चिकाले दिनावसानवेलायां कृतमतो दशका
२
लिकं नाम सुत्रकृत चक्रे । किं कृत्वा । वगाह्य [अ] गाह्रयित्वा । किम् । शास्त्र' सर्वसिद्धान्तसाङ्गोपाङ्गचतुर्दशपूर्वलक्षणम् । क इव हरिरिव । यथा नारायणः सुपर्ववर्गस्य देववृन्दस्य कृते सुधापीयूषमुद्धृतवान् । किं कृत्वा । अम्बुनाथ समुद्र निर्मथ्य विलोड्य यथा इवार्थे । 'पूर्वापरौ तोयनिधी वगाह्य' इति कुमारसंभवे । वष्टि भागुरिरल्लोपमवाप्योरुपसर्गयोः' इत्यकारलोपः । 'यादः स्रोतोवार्मदीशः' इति हैम्याम् । वाधैर्जलपतित्वमुभयत्र पर्यायपरिवर्तन च ॥ इति शय्यंभवस्वामी ॥
ક્લાકા
જેમ વિષ્ણુએ દેવાને માટે સમુદ્રનું મંથન કરી અમૃતને પ્રાપ્ત કર્યુ હતું, તેમ શ્રીશય્યંભવસૂરિએ પેાતાના પુત્ર મનકની પલાસાધના માટે ચૌદપૂર્વરૂપી સમુદ્રનુ ભથન-દહન કરીને દશ અધ્યયન યુક્ત શ્રી દશવૈકાલિક સૂત્રની રચના કરી હતી. (દિવસના ખેલે પ્રહરે કરી હાવાથી તે વૈકાલિક’ કહેવાય છે.) ર૩॥
संपूरयन् कीर्तिननभोदीभि-दिशी यशोभद्गणाधिराजः ।
व्यभूषवत्पट्टममुष्य भूभृद धित्यकां दस्युरिव द्विपानाम् ||२४||
यशोभनामा गणाधिराजो बच्छ्पतिरमुष्य शय्यंभवगणसूतः पङ्कं व्यभूषयत् । किं कुर्वन् । कीर्तयः स्वयशांसि ता एव नभोनद्यो गङ्गाः । अर्थात् गझ्माप्रवाहाः । त्रैलोक्यां त्रिश्रो (स्रो) तोभिः प्रवहमानत्वेन त्रिपथगा अतो बहुवचनम् । ताभिः कृत्वा दिशो दशाप्याशाः संपूरयन् । निर्झर भरन् व्याप्नुवन् व्यभूषयत् । क इव । दस्युरिव । यथा द्विपानां हस्तिनां शत्रुः केसरी भूभृतः शैलस्य अधित्यकामूर्ध्वभूमी विभूषयति ॥
१ 'समुद्रम्' इति मूलपाठ: २ प्रक्षिप्तम्' ल्यबादेशापत्तेः ।