________________
सर्ग ३ श्लो० १३०-१३२] हीरसौभाग्यम्
२१३ कचच्छद इव कान्त मनोज्ञ कायौं गाङ्गेयगौराङ्गयष्टी संबिभ्रत धारयन्तम् । भगिनी किं कुर्वती । अमन्दं बहु यथा हर्षाश्रुभिः प्रमोदनिष्पतन्नयनबाष्पपानीयैः स्नपयन्तीव इति गोत्प्रेक्षा । केव । कादम्बिनीव । यथा मेघमाला सलिलैनिजजलैः सुरशैलस्य मेरोः शृङ्ग शिस्त्रर स्नपयति । 'चामीकरादिशिरसीव नवाम्बुवाहम्' इति कल्याणमन्दिरस्तोत्रे मेरा वपि मेघसद्भावः ॥
શ્લોકાર્થ વિમલા, મનહર કંચનવર્ણ કાયાને ધારણ કરનારા પોતાના સહોદર હીરકુમારને સુખપૂર્વક આગમનઆદિ ક્ષેમકુશલતા પૂછી. જેમ મેઘમાલા જલધારાથી મેરુપર્વતના શિખરને ભીંજવી દે, તેમ અત્યંત હર્ષ પામેલી વિમલા હર્ષાશ્રુવડે પોતાના બંધુ હીરકુમારને જાણે સ્નાન કરાવતી ન હોય ? ૧૭૦માં
विज्ञातपूर्वजननीजनकप्रवृत्तेः,
प्रेम्णा निगद्य कुशलादिकमात्मजामेः । विद्याभृतां कुमरवत्कलधौतकान्त,
वैतादयशृङ्गमयमासनमध्युवास ॥१३१॥ अयं कुमारः आसन विष्टरमध्युवास उपविशति स्म । किंभूतमासनम् । कलधौतेन रजतेन काञ्चनेन वा कान्त मनोज्ञम् । तद्घटितमित्यर्थः । 'कलधौत स्वर्णरूप्ययोः' इत्यनेकार्थः । किंवत् । विद्याधराणां कुमरवत् । यथा खेचराणां कुमारो रूप्यमयं वैता. व्यस्य भरतादिक्षेत्रोभयभागकारिमध्यवर्तिपर्वतस्य शृङ्ग शिखरमधिवसति । किं कृत्वा । कुशलप्रमुखस्ववृत्तान्तमात्मनः स्वस्य जामेभगिन्याः प्रेम्णा स्नेहेन निगद्य कथयित्वा । किंभूताया भगिन्याः। विज्ञातपूर्वा पूर्वमेवावबुद्धा जननी माता जनकः पिता तयोः प्रवृत्तिः परलोकगमनवार्ता यया तस्याः ॥
પ્લેકાર્થ પૂર્વે જેણે માતપિતાનો સ્વર્ગવાસ જાણે છે, એવી ભગિનીને પોતાના કુશળક્ષેમ આદિ વૃત્તાંત પ્રેમપૂર્વક કહીને, જેમ વિદ્યાધરકુમારો ભરતક્ષેત્રના બે વિભાગ કરનાર રૂપિયમય વૈતાઢય પર્વ તના શિખર ઉપર બેસે, તેમ હીરકુમાર સુવર્ણ જડિત રૂપાના આસન ઉપર બેઠા. ૧૩૧
अनेन गोष्ठीमनुतिष्ठतात्म-जाममनोव्याहृतिवैदुषीभिः । अनन्यवृत्ति क्रियते स्म विज्ञ, रसातिरेकै रसिकस्य यद्वत् ॥१३२॥
अनेन हीरकुमारेण आत्मजामेनिजभगिन्या मनश्चित्तमनन्यवृत्ति न विद्यते अन्या परा वृत्तिापारो यस्य । अथ वा न विद्यते अन्यस्मिन् स्थानके वर्तन श्रवणेक्षणादिलक्षण यस्य यत्र वा तत् । एकतानमित्यर्थः । क्रियते स्म । काभिः । व्याहृतिभिवॆदुषीभिर्वचनचातुरीभिः । अनेन किं कुर्वता । गोष्ठीमात्मीयामन्यां वा वार्तामनुतिष्ठता विद.