Page Text
________________
सर्ग ३ श्लो. १०८-१०९] हीरसौभाग्यम्
२०१ शब्दो भुवनेषु रूढः' इति रघौ । वणिग्जातित्वात् । नक्षत्रैज्योतिश्चकैपिता अलंकृता तनुर्वपुर्यस्य । पुनः किंभूतः । न नैव भोगेन वैषयिकमुखेन बालत्वाद्राज्यादिसुखेन वा व्यवहारित्वाद् युतः । पक्षे–नभसि आकाशे गच्छन्तीति नभोगा विद्याधराः सुराश्च तैः कलितः तेषां क्रीडास्पदत्वात् । च पुनः स्वशाखिनः कल्पवृक्षास्तद्वत्तेषां वा रुक कान्तिर्यस्य यत्र वा । पुनः किंभूतः । महिना माहात्म्येनाने भविष्यता । भाविनि भूतो. पचारात् । धीरिम्णा स्वाभाविकेन धैर्येण अग्रेऽपि उदेष्यता धीरत्वेन देवदानवमानवप्रभुविभीषिकायामपि निश्चलत्वात् शोभमानः ॥
લેકાર્થ હીરકુમાર મેરુપર્વતની શોભાને ધારણ કરતા હતા. કુમાર શિલા જેવા વિશાળ વક્ષસ્થલ (છાતી)વાળા હતા. મે–શિલાઓથી યુક્ત છે. કુમાર મનહર કંચનવર્ણીય કાયાવાળા હતા. મેરુજાત્યસુવર્ણમય છે. કુમાર-જોતિષચક્ર જેવા દેદીપ્યમાન અલંકારો વડે ભૂષિત અંગવાળા હતા. મે— જ્યોતિષચક્રવડે અલંકૃત છે. મેરુ નભોગ-આકાશ માર્ગે જનાર વિદ્યાધરોથી યુક્ત છે. કુમાર-“ન ભોગ” વૈષયિક સુખો વગેરેના ભોગવટાથી રહિત હતા. મેરુ-વિદ્યાધરો અને દેશના કીડાસ્થાનરૂપ છે. કુમારકઃપવૃક્ષ જેવી દેદીપ્યમાન કાંતિવાળા હતા મેર–અનેક પ્રકારના કલ્પવૃક્ષવાળો છે. આ પ્રકારે મહિમા અને પૈવડે મેરુની જેમ નિશ્ચલ એવા હીરકુમાર શોભતા હતા. ૧૦૮
प्रामाण्यमस्य वहतो महतां सदस्य
प्रामाण्यमाश्रयदुरस्तदिहास्ति चित्रम् । श्रीवत्स उल्लसति तस्य पुनः स वक्ष:
स्थायी गभीरिमविलोकनकौतुकीव ॥१०९॥ इह जगति । तदिति कर्तृ पदम् । चित्रमाश्चर्य विस्मयोऽस्ति यदस्य उरो हृदयमप्रामाण्य प्रमाणातीततामतिविशालतामनुपादेयतामाश्रयत्सेवते स्म । अस्य किं कुर्वतः । महतां महात्मनां सदसि सभायाम् । समूहे इत्यर्थः । 'उडुपरिषदः किं नाहत्वं निशः किमु नौचिती' इति नैषधे । परिषदशब्दः समूहवाची । प्रामाण्य यथार्थवादितां मुख्यतां वा यदयं वक्त्याचरति सन्मार्ग' तदस्माकं महतां प्रमाणमेवेति प्रमाणतां वहतो बिभ्रतः । एनस्तस्य कुमारस्य श्रीवत्सः उत्तमपुरुषाणां हृदयमध्ये कश्चिदाकारविशेषः । उल्लसति शोभते । उत्प्रेक्ष्यते-स श्रीवत्सः गभीरिम्णः अर्थात्कुमारस्य गाम्भीर्यस्य विलोकने विभावने कौतुक कौतूहलमस्त्यस्येति कृत्वा वक्षसि गाम्भीर्याश्रये हृदये तिष्ठत्येवं. शीलः स्थायी बभूवेव ॥
શ્લેકાર્થ હીરકુમારનું વક્ષસ્થળ અતિવિશાળ હતું, તે ખરેખર આશ્ચર્યરૂપ છે“પ્રામાણિપુરુષની પર્ષદામાં હીરકુમાર એ જ પ્રમાણરૂપ છે. આવા પ્રકારની પ્રામાણિકતાને જાણે ધારણ કરતું ન હોય ! વળી હીરકુમારના વક્ષસ્થલમાં શ્રીવત્સ (આકારવિશેષ)નું ચિહ્ન હતું, તે તેમની ઉત્તમતાની સાબિતીનું
| SR No. | 005967 |
| Book Title | Heersaubhagya Mahakavyam Part 01 |
| Original Sutra Author | Devvimal Gani |
| Author | Sulochanashreeji |
| Publisher | Kantilal Chimanlal Shah |
| Publication Year | 1977 |
| Total Pages | 614 |
| Language | Gujarati, Sanskrit |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 86 MB |