________________
सर्ग ३ श्लो० ७९-८१]
हीरसौभाग्यम्
१८५
નિરવદ્ય વિદ્યાવડે અત્યંત શાભતા હતા. જેમ શાણુવંડે ઉત્તેજિત કરાયેલ મણિનું માહાત્મ્ય વધે છે તેમ અસાધારણુ કોટિના વિદ્યાવૈભવવડે હીરકુમારી અનેકગુણા મહિમાવાળા બન્યા. 19ના
नाभीभवेन तदुदाहरणीकृतैः किं, सामुद्रशास्त्रगदितैर्नरलक्षणौघैः ।
नालम्भि तत्र कुमरे व्यभिचारिभावः, प्रामाणिकैः सदुपमानविधाविवेह ||८०||
नाभीभवेन विधात्रा । किमुत्प्रेक्ष्यते । 'हाराग्रजाग्रद्गरुडाश्मरश्मिपीनाभनाभीकुहरा न्धकाराम्' इति नैषधे | नाभीशब्दो दीर्घईकारान्तोऽस्तीति । तदुदाहरणीति । सहरकुमार एव उदाहरण निदर्शन दृष्टान्तो येषां ते तदुदाहरणाः । न तदुदाहरणास्तदुदाहरणाः कृतास्तदुदाहरणीकृतास्तैः । समुद्रेण कविना कृत शास्त्र ग्रन्थविशेषः सामुद्रशास्त्र ं । तत्र गर्दिताः कथितास्तैर्नराणां मनुष्याणां लक्षणानां स्वस्तिकचक्राङ्कुशादीनामोघैः समूहैस्तत्र कुमरे हीरकुमारे व्यभिचारिभावः परस्परविरोधित्व नालम्भि न प्राप्तम् । 'कुमारः कुमरोऽपि च' इति शब्दप्रमेदे । अन्यत्रापि चरित्रादौ व । कस्मिन्निव । सदु· पानविधाविव । यथा । इह जगति प्रामाणिकैस्तार्किकैः सतिं सर्वप्रकारैर्योग्ये विद्यमाने उपमानविधौ अन्यपदार्थस्य सादृश्यीकरणप्रकारे व्यभिचारित्वं न लक्ष्यते ॥
શ્લેાકા
બ્રહ્માએ હીરકુમારને આદર્શરૂપ બનાવીને, સામુદ્રિકશાસ્ત્રમાં વર્ણવેલા પુરુષનાં શુભલક્ષણાના સમૂહના હીરકુમારમાં પરસ્પર વિરેાધીભાવ પ્રાપ્ત થવા દીધા નહીં. અર્થાત્ હીરકુમાર સર્વ શુભલક્ષણાથી યુક્ત હતાં. જગતમાં પ્રામાણિક પુરુષા સર્વપ્રકારે યાગ્ય એવા કોઇપણ પદાર્ચની સમાનતા વર્ણ વે, તેમાં જેમ વ્યભિચાર આવતા નથી, તેમ હીરકુમારમાં સામુદ્રિક શાસ્ત્રમાં કથિત શુભલક્ષણાના વ્યલિयार-विरोधीभाव हेमाता नथी. ॥८०॥
तस्याभवल्लवणिमातिशयः स कोऽपि,
प्रोत्तारयन्यदुपरि स्थविरः शिवाय । मुक्ताः क्षिपत्यनुदिनं पवमानमार्गे;
ता एव तत्र किमु तारंगणा भवन्ति ॥ ८१ ॥
कुमारस्य स कोऽपि अद्वैतवैभवः लवणिमातिशयः लावण्याधिक्य अभवत् बभूब । स कः । यदुपरि यस्य लावण्यातिशयस्योपरि स्थविरः पितामहः । स्थविरः शतानन्दपितामहौक:' इति हैम्याम् । 'प्रवयाः स्थविरो जरन्' इत्यपि हैम्याम् । शिवाय कल्याणकारणाय नित्य प्रतिवासर प्रोत्तारयन् उत्तारण सृजन् न्युञ्छनीकुर्वन्वा मुक्ता मौक्तिकानि पवमानमार्गे आकाशे क्षिपति । किमु उत्प्रेक्ष्यते । ता एव मुक्तास्तत्राम्बरे तारगणा ज्योतिर्मण्डलानि भवन्ति संजायन्ते ॥