________________
९६
हीरसौभाग्यम् सर्ग २ श्लो० ४६-४८ दीर्घाकारान्तः । तस्य शास्त्रोक्तानि प्रागुक्तानि सन्ति । खेलितु क्रीडितु पुलिन जलोज्झित तटमिव । कुत्र । अगण्य प्रमातुमशक्यमेतावत्तया सम्यनिश्चेतुमशक्य वा यल्लावण्य यद्यपि 'सद्गमनसन्निरीक्षणसजल्पनमिति वदन्ति लावण्यम् । स्पृहणीयो रतिसुभगः स्पर्शगुणो भवति सौभाग्यम् ॥' एवं प्रतिपादितमस्ति, तथाप्यत्र तु कोऽप्यद्वैतरूपातिशय एव लावण्यमुच्यते । न प्राक्तनः । वपुः सुभगता । तस्य तरगाणां लहरीणाम् । 'रूपचतुरपणविभवघणयौवनलहरई' जाइ । एणइ अवसरि रंडापणु पगिपगि षडकइ माइ ॥' इति दोधकेऽप्युक्तम् । चगिम्नश्चारुत्वस्यानुषङ्गोऽस्त्यस्य चगिम्नस्तु प्रागुक्तम् । अत्रेमन्प्रत्ययः । ताहक । शोचिरेव कान्तिरूपा सुरसिन्धुर्गभगा तस्याः संनिधौ पावें॥
બ્રહ્માએ નાથીદેવીનું જધન (પેઢ) મનોહર બનાવ્યું હતું. કામદેવરૂપી રાવણહાથીને ક્રીડા કરવા માટે, અદ્ભુત લાવણ્યરૂપ તરંગેની સુંદરતાવાળી નાથાદેવીના દેહની કાન્તિરૂપી ગંગાની સમીપમાં રહેલે જાણે કિનારો ન હોય !(ગંગાના કિનારા જેવું કેમળ નાથીદેવીનું પેઠું હતું.) ૪૬
अजय्यवीर्य मृडमन्यहेतिभि-विजित्वरीभिर्जगतोऽपि जानता । स्मरेण धात्रा किमु कार्यते स्म य-न्नितम्बचक्र युवयोगिधैर्यजित् ॥४७॥
स्मरेण कामेन का धात्रा विश्वसृष्टिकृता पाश्वे । किमत्प्रेक्ष्यते-यस्या नितम्बः कटीपश्चाद्भाग आरोहः एव चक्र कार्यते स्म । कारितम् । स्मरेण किं कुर्वता । जानता अवधारयता । कि कर्मतापन्नम् । मृडमीश्वरम् । किंलक्षणम् । अजय्य जेतुमशक्य वीर्य विक्रमो यस्य तम् । काभिः। अन्याभिरपराभिहेंतिभिर्धनुर्बाणकृपाणकुन्तशक्तिप्रमुखप्रहरणैः । किंभूताभिः । जगतः समस्तस्य विश्वजनस्य विजित्वरीभिर्जयनशीलाभिः । तहि चक्रेणापि कि भावि । अत एव किचक्र युवानो यावत्त्रिजगत्तरुणा योगिनः समाधिभाजः तेषां धैर्य सत्त्वमतिशयवीर्यमवष्टम्भ जयतीति । शंभुरपि योगी । अतस्तद्धर्यविध्वंसकारक चक्र कारितमिति ॥
પ્લેકાર્થ સમસ્ત જગતને જીતવાવાળા, ધનુષ્ય, બાણ, કૃપાણ, શક્તિ આદિ શસ્ત્રોથી પણ પરાસ્ત ન થઈ શકે તેવા પરાક્રમી ઈશ્વરને કઈ રીતે પરાજિત કરો, તેવી વિચારણા કરતા કામદેવે તરુણગી ઈશ્વરના સત્તને નાશ કરવા માટે બ્રહ્મા પાસે નાથાદેવીના નિતંબ (કંડને પશ્ચિમભાગ) રૂપી ચક્રને જાણે બનાવડાવ્યું ન હોય? ૪૭
करीन्द्रहस्तात्कदलीप्रकाण्डतो, निरस्य कार्कश्यभसारतां पुनः ।
इमौ किमादाय परस्परोपमं यदरुयुग्मं, विधिना विनिर्ममे ॥४८॥ __ विधिना विधात्रा यस्या ऊरुयु म विनिर्ममे कृतम् । किंभूतम् । परस्परमन्योन्यमेवोपमा सादृश्य यस्य तत् । किमुन्प्रेक्ष्यते-इमो करीन्द्रहस्तकदलीप्रकाण्डौ आदाय