Page Text
________________
८९
सर्ग २ श्लो० ३०-३२] हीरसौभाग्यम्
८९ अधिगम्य ज्ञात्वा । काम् । सुधाम् । किंभूतां सुधाम् । उपात्तां गृहीताम् । पुनः किंभूताम् । निर्गतस्तुपो अवशिष्टो वुशमानो यस्यां सा । 'तुपो बुशे' इति हैम्याम् । केन । विधिना सृष्टिकर्ता । विधिना कि चिकीर्षुणा । विधित्सुना कर्तुं काङ्गता।काम् । यदीयां नाथीसंबन्धिनी वाचं वाणीम् । नाथीवचनचातुरीमित्यर्थः ॥
साथ જેની વાણીને કરવાની ઈચ્છાવાળા બ્રહ્માએ, સંપૂર્ણ સુધા (અમૃત)ને ગ્રહણ કરીને નાથાદેવીની વાણીનું સર્જન કર્યું. તેથી બાકી રહેલી સુધાને તુચ્છ જાણી સુધાના અભાવથી દેવ જાણે તે દિવસથી જ આરંભીને અધ્વરજી (યનાંશના આહારી) થયા ન હોય ? અર્થાત નાથાદેવીની વાણીની મીઠાશ અજબ હતી. ૩૦
कुशेशयादर्शसुधांशुजित्वरं, विधाय वेधाः इदमीयमाननम् । इदं दृशा मा कुदृशां प्रदुष्यता-दितीव चक्रे चिबुकेन दन्तुरम् ॥३१॥
वेधा विधाता अस्या इदम् इदमीयमानन वदन विधाय निर्माय । उत्प्रेक्ष्यतेइति हेतोः चिवुकेन असिकाधःप्रदेशेन कृत्वा । 'दन्तवस्त्रं च तत्प्रान्तौ सृक्कणी असिक त्वधः । असिकाधस्तु चिवुकम्' इति हैम्याम् । दन्तुर विपमोन्नत चक्रे कृतवानिव । किंभूतमाननम् । कुशेशयानि पद्मानि, आदर्शा दर्पणाः, सुधांशवश्चन्द्राः, तेषां जित्वर जयनशीलम् । यथा द्वादश सूर्यास्तथा चन्द्रा अपि वहवः सन्ति । 'स्फुरदम्भःसरोदम्भात्सेहिकेयभयादिव । राकामृगाङ्काः संभूय विभान्ति शरणागताः ॥' इति राघवपाण्डवीयचरित्रे । तथा-'विधोविधिविम्बशतानि लोपं लोपं कुहूरात्रिपु मासि मासि। अभश्गुरश्रीकमिम किमस्या मुखेन्दुमस्थापयदेकशेपम् ॥' इति नैषधे । तत्र चन्द्राणां बहुत्योक्तेन दोषः । इति किम् । यदिदमानन कुदृशां दुष्टानां दृशा दृग्दोषेण मा दुष्यताद्विकृति मा गच्छतादिति हेतुः॥
બ્લોકાઈ વિધાતાએ કમલે, દર્પણ અને ચંદ્રોની કાંતિને જીતનાર એવા નાથીદેવીના મુખને બનાવી ને પછીથી ઉંચીનીચી એવી હડપચી બનાવી. “કુદ્રષ્ટિવાળાઓના કષ્ટિદોષથી નાથીદેવીનું મુખ દુષિત ના થાઓ આ હેતુથી જ જાણે હડપચી ઉચી નીચી બનાવી ન હોય તેમ જણાય છે.! ૩૧
विजित्य कान्त्या जगृहे क्रुधा यदा-ननेन लक्ष्मीः क्षणदापतेस्तथा ।
हृदस्फुट-चेन्न कुतस्ततः सुधा, निरित्वरी क्षुद्रतदङ्करन्ध्रतः ॥३२॥
यदाननेन नाथीमुखेन कान्त्या खशोभया । 'आभा राढा विभूषा श्रीरभिख्याका. न्तिविभ्रमाः' इति हैम्याम् । तथा-'कान्तिः शोभाकामनयोः' इत्यनेकार्थः । कामना इच्छा । 'प्रभायां काव्यगुणे च कान्तिः' इति तदवचूरिः । विजित्य क्षणदापतेनिशापतेश्चन्द्रस्य तथा केन प्रकारेण क्रुधा स्वस्पधिभावोद्भूतकोपेन लक्ष्मी गृहे आदत्ता । तथा
| SR No. | 005967 |
| Book Title | Heersaubhagya Mahakavyam Part 01 |
| Original Sutra Author | Devvimal Gani |
| Author | Sulochanashreeji |
| Publisher | Kantilal Chimanlal Shah |
| Publication Year | 1977 |
| Total Pages | 614 |
| Language | Gujarati, Sanskrit |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 86 MB |