________________
८६
हीरसौभाग्यम्
[ सर्ग २ श्लो० २२-२४
વાળા કામદેવે, નાથીદેવીના શરીરની કાન્તિના સમૂહરૂપ સમુદ્રની પાસે ધજાયુકત કીર્તિસ્ત ંભનું આરે પણ કર્યું' ન હેાય ? ૫૨૨ા
विडम्बिताखण्डमृगाङ्कमण्डले, कपोलपाली स्फुरतस्तदानने । मणीमये दर्पणिके यदोकसो - रिमे रतिप्रीतिमृगीदृशोरिव ||२३||
तस्या देव्या आनने मुखे विडम्बित' निजश्रिया पराभवनं विडम्वनां प्रापितमनुकृत ं वा अखण्ड संपूर्ण मृगाङ्कस्य चन्द्रमसो मण्डल विम्बं याभ्यां तादृशे कपोलपाली गण्डस्थले स्फुरतो लसतः । उत्प्रेक्ष्यते - यदोकसोर्या नाथी एवौको गृह ययोस्तादृश्यो रतिप्रीत्योरेव मृगीदृशोः कामस्य कान्तयोः । एतावता यां नाथीं निभात्य ( ल्य) रतिश्चिनिर्वृतिः, प्रीतिः स्नेहः प्रमोदश्व, संपद्यत इत्यर्थः । इमे हग्लक्ष्ये मणीमये रत्नरचिते दर्पणिके आदर्शिके इव । 'यन्मतौ विमलदर्पणिकायाम् ' इति नैषधे ॥
લેાકા
નાથીદેવીના મુખ ઉપર, જેની શેાભાથી સંપૂર્ણ ચંદ્રમ`ડળ વિડ ંબિત થયું છે તેવા એ કપાલ (गात) शोभे हे. ते भो भन्ने नभय यारिसा (धर्म) न होय ? अथवा नाथीहेवी ड्ष पोताना ગૃહમાં જાણે કામદેવની રતિ અને પ્રીતિરૂપી એ ભાર્યા ન હેાય ? આથી જ નાથીદેવીને જોઈને રતિચિત્તની શાંતિ, પ્રીતિ–સ્નેહ અને આનંદની પ્રાપ્તિ થાય છે. ર૩રા
किमिच्छता पाशयितुं जगत्रयी - युववजान् वागुरिकेन (ण) रङ्कुवत् । स्मरेण यादः पतिपाशजित्वरी, दधे द्विपाशी सुदृशः श्रुतिद्वयी ||२४||
सुशो नाथीदेव्याः श्रुतिद्वयी श्रवणयुगली । भातीति संबन्धः । उत्प्रेक्ष्यते - स्म रेण मदनेन द्वयोः पाशयोः समाहारो द्विपाशी बन्धनग्रन्थी किं दधे धृतेव । अन्योऽप्यर्थो यथा - स्मरेण किं द्विपाशी वन्धनग्रन्थिद्वितयी किकं दधे । सा का। सुदृशो नाथीदेव्याः श्रुतिद्वयी । ध्रुवमप्सरसोऽवतीर्य य शतमध्यासत तत्सखीजनः' इति नैषधे । ध्रुवमुत्प्रेक्ष्यते - अप्सरसोऽवतीर्य यां कुण्डिनपुरीमध्यासत । कः । तत्सखीजनःइति तद्वृत्तिः । स्मरेण किं कुर्वता । इच्छता वाञ्छता । किं कर्तुम् । पाशयितुं पाशे पतितान् पाशेन बद्धान् वा कर्तुम् । कान् । जगत्त्रयीयुववजान् त्रिभुवनतरुणगणान् । किंवत् । रङ्गकुवत् । यथा वागुरिकेण जालिकेन रङकून् जातिविशेषमृगान् | 'मृगभेदा रुरुन्यङ्कुरङ्कुगोकर्णशम्बराः' इति हैम्याम् । पाशयितुं काङ्क्षता पाशो धियते । किंभूता द्विपाशी | यादः पतेर्वरुणस्य पाशस्य जित्वरी जयनशीला ||
લેાકા
ત્રણે જગતના યુવાનેાના સમૂહને બંધનચત કરવા ઈચ્છતા એવા કામદેવે, વસ્તુના પાશને પણ જીતી લે તેવા નાથીદેવીના કયુગલને જાણે પાશરૂપે ધારણ કર્યા ન હેાય ? તેવા નાથીદેવીના બે કાન શાભતા હતા. હરણને પકડવા ઈચ્છતા શિકારી જેમ બે બાજુ જાળ નાખે છે તેમ આ કર્ણ યુગલ જાણે જાલરૂપ હેાય તેમ જણાય છે, રજા