________________
સમકાલીન ધાર્મિક પરિસ્થિતિ
૪૯
અને ખીજા બ્રાહ્મણાના મેઢામાં નાખજે, એટલે તેઓ સારા થશે.' દૃષ્ટમંગલિકાએ તે મુજબ કર્યું. ત્યારે તે બધા બ્રાહ્મણેા પહેલાં જેવા સારા થઈ થયા. પણ ચાંડાળના એંઠાથી બ્રાહ્મણ સાજા થયાના સમાચાર આખી વારાણસીમાં ફેલાયા, તેથી લેાકેાથી શરમાઈને તેઓ મેઝ ( મધ્ય ) રાષ્ટ્રમાં ગયા. માત્ર માંડવ્ય ત્યાં જ રહ્યો.
કેટલાક સમય પછી માતંગઋષિ પ્રવાસ કરતા મેઝ રાષ્ટ્રમાં આવી પહેાંચ્યા. આ ખબર માંડવ્યની સાથેના બ્રહ્મણને મળ્યા ત્યારે તેમણે મેઝરાજાને એમ સમજાવ્યું કે આ નવે આવેલે ભિખારી ચેટક કરવાવાળા છે. તે બધાં રાષ્ટ્રોના નાશ કરશે. આ સાંભળીને રાજાએ પેાતાના સિપાહીઓને માતંગની શેાધમાં મેકયા. તેમણે તેને એક ભીંત પાસે બેસીને ભિક્ષામાં મળેલું અન્ન ખાતે જોયા અને ત્યાં જ એને ઠાર કર્યાં. આથી દેવતાઓને રાષ થયા અને તેમણે તે આખુયે રાષ્ટ્ર ઉજ્જડ કરી નાખ્યું.
ઉજ્જડ થઇ ગયું એવા દંતકથામાં કેટલું સત્ય
માતંગની હત્યાને લીધે મેઝરાષ્ટ્ર ઉલ્લેખ અનેક જાતકામાં મળી આવે છે. આ છે તે કહી શકાતું નથી; તાપણુ માત ંગઋષિ ચાંડાળ હતા અને તેની પૂજા બ્રાહ્મા અને ક્ષત્રિયા પણ કરતા હતા, એ વસલસુત્તની નીચેની ગાથાઓ ઉપરથી સ્પષ્ટ થાય છે.
तदमिना पि जानाथ थथा मेदं निदस्सनं ।
चण्डालपुत्त सोपाको मातंगों इति विस्तुतो ॥ १ ॥ सो यसं परमं पत्तो मातंगो थं सुदुल्लभं | आगच्छं तस्सुपट्ठानं खत्तिया ब्राह्मणा बहू ॥ २ ॥ देवयानं अभिरुय्ह विरजं सो महापथं कामरागं विराजेत्वा ब्रह्मलोकूपगो अहु । न न जाति निवारेसि ब्रह्मलोकूपपत्तिया ॥ ३॥ (૧) આના એક દાખલા હું આપું. કૂતરાનું માંસ ખાવાવાળા ચાંડાળના એક પુત્ર એ માતંગ નામથી પ્રસિદ્ધ હતા.
Y