________________
આર્યાના જય
"
પ્રતર્દને કહ્યું,
માણસને જે કલ્યાણ
આપજે. 'ઇન્દ્રે
'
તને વરદાન આપુ છું. કારક થાય એવું વરદાન કહ્યું: વરદાન ખીજા માટે નથી હોતું. તારા પેાતાને માટે માગી લે. ' પ્રતન એક્લ્યા, મારા પેાતાને માટે મારે વરદાન નથી જોઈતું. ' ત્યારે ઇન્દ્રે તેને સાચી વાત હતી તે કહી. કારણ કે ઇન્દ્ર સત્ય છે. તેણે કહ્યું, ૬ મતે ઓળખ. મને જાણી શકાય એવી વાત જ માણસને માટે હિતકર છે. વાના છેાકરાને—ત્રિશીપને—મે મારી નાખ્યા, અનુગ નામના યતિઓને મેં કૂતરાઓને ખવરાવ્યા. ઘણી સંધિઓના ભગ કરીને દિવ્યલાકમાં પ્રહ્લાદના અનુયાયીઓને, અંતિરક્ષમાં પૌલામાઓને અને પૃથ્વીપર કાલકાક્ષેાને મેં મારી નાખ્યા. આ બધે પ્રસંગે મારા એક વાળ પશુ વાંકા થયા નથી. આવી રીતે જેઓ મને જે ઓળખશે, તેમણે માતૃવધ, પિતૃવધ, ચૌર્ય, ભ્રૂણહત્યા વગેરે પાપા કર્યાં હોય કે તે કરતા હોય તેાપણુ તેને નુકસાન નહિ થાય કે તેના મેઢા પરનું તેજ નહિ બદલાય.
'
પેાતાનું સામ્રાજ્ય સ્થાપતી વેળાએ ઉપરના ઉતારામાં આપેલા અત્યાચારા ઇન્દ્રે સારા પ્રમાણમાં કર્યો હશે, એવા નિર્દેશ ખુદ ઋગ્વેદમાં જ મળે છે. પણ ઇન્દ્રને જ શું, કાઈ પણ માણસને સામ્રાજ્ય સ્થાપવું હાય તા પરાપકારવૃત્તિ કે દયામાયા રાખી શકાય નહિ; સંધિ તેાડવાના ભય રખાય નહિ, શિવાજીએ ચન્દ્રરાવ મારેને મારી નાખ્યા તે યાગ્ય થયું કે અયેાગ્ય, એ વાદ નિરર્થક છે. ન્યાય-અન્યાયના વિચાર કરવા બેઠા હાત તા શિવાજી સામ્રાજ્યની સ્થાપના ન કરી શકો હાત. સામ્રાજ્યની અંદરના લેાકા પણ આવાં ક્ષુલ્લક પાપપુણ્યને વિચાર કરવા બેસતા નથી. આ સામ્રાજ્યની સ્થાપનાથી એકંદરે સામાન્ય જનતાને લાભ થયેા છે કે નહિ એટલું જ તેઓ જુએ છે.
'
'
'
આની સત્તાથી થયેલા ફાયદાઆ
દૃષ્ટિએ વિચારતાં ઇન્દ્રના કે આર્યાંના સામ્રાજ્યને લીધે