________________
આર્યોને જય
ઘોડાઓને લડાઈમાં ઉપયોગ ઈ. સ. પૂર્વે બે હજાર વર્ષો પહેલાં બાબિલેનિયામાં ઘડાઓને ઉપયોગ કરવાની કલ્પના જ ન હતી. રથને બળદ કે ગધેડાં જોડવામાં આવતાં; અને ત્યાંના લકે ઘોડાઓને જંગલી ગધેડાં કહેતાં. બબિલોનિયાના ઉત્તરમાં ડુંગરાળ પ્રદેશમાં રહેતા કશી લેકે પહેલવહેલાં માલ લઈ જવા માટે ધેડાઓને ઉપયોગ કરવા લાગ્યા. તેઓ આ જંગલી ગધેડાઓને લગામ નાખી, તેમના ઉપર સવાર થઈને અનાજ ભેગું કરવા વખતે બાબિલેનિયામાં આવતા અને ત્યાંના ખેડૂતેને મદદ કરીને મજૂરીમાં મળેલું અનાજ પિતાના ઘોડા પર લાદીને લઈ જતા. કેશી લોકોને યુદ્ધકળાનું મુદ્દલ જ્ઞાન ન હતું. તે કળા તેઓ બાબિલોનિયન લેકે પાસે શીખ્યા અને તેમણે જ ઘોડાઓને પહેલવહેલે લડાઈમાં ઉપયોગ કર્યો.૧
પિતાના અવદળના બળને લીધે કેશીઓના ગંદશ નામના રાજાએ ઈ. સ. પૂર્વે ૧૭૬ ની સાલમાં બાબિલેનિયામાં સાર્વભૌમ રાજ્ય સ્થાપ્યું. અને તે પછી તેના વંશજોની પરંપરા ચાલુ રહી. ૨ મુદ્દાની વાત એ છે કે, ઇ. સ. પૂર્વે અઢારસો વર્ષ પહેલાં લડાઈમાં ઘડાઓનો ઉપયોગ ક્યને દાખલ ક્યાંય જડતો નથી; અને વેદોમાં તે જ્યાં ત્યાં ઘડાઓનું મહત્ત્વ વર્ણવ્યું છે અને કેશીઓને ઘડાઓ સાથે નિકટને સંબંધ બતાવ્યો છે. આ ઉપરથી આર્યોની સપ્તસિંધુ પરની ચડાઈ ઈ. સ. પૂર્વે સત્તર વર્ષ અગાઉ જઈ શકતી નથી, એ સ્પષ્ટ થાય છે.
ફ્રાસ આર્યોના આગમન પહેલાં સપ્તસિંધુ પ્રદેશમાં (સિંધ અને પંજાબ પ્રાંતમાં) દાસોનું રાજ્ય હતું. દાસ શબ્દને રૂઢ અર્થ ગુલામ - ૧ L. M. King: A History of Babylon, (1915), P. 125. . ૨ L. M. King A History of Babylon (1915), P. 214.
