________________
પરિશિષ્ટ પહેલું
૨૯૩
વિ -તો પછી તે મૃત મનુષ્ય તરફ રથ લેજે.
સારથિ ત્યાં રથ લઈ ગયો અને તે મૃત માણસને જોઈને વિપસ્સીએ પૂછયું, “મિત્ર સારથિ, મૃત એટલે શું?”
સા-એ હવે માબાપ અને બીજા સગાંવહાલાંઓને નજરે પડવાને નથી, અથવા તે તેમને જોઈ શકવાને નથી. - વિટ-મિત્ર સારથિ, હું પણ મરણધમ છું? રાજારાણી અને બીજાં સગાંવહાલાંઓની નજરે હું પડવાનો નથી? અને હું તેમને જોઈ શકવાનો નથી ?
સા – ના મહારાજ.
વિડ–તો પછી હવે ઉઘાન તરફ જવું નથી. રથ અંત:પુર તરફ વાળી લે.
એટલે સારથિ રથ અંત:પુર લઈ ગયો. ત્યાં વિપરસી કુમાર દુઃખી અને ઉદ્વિગ્ન થઈને વિચારમાં પડ્યો છે, જેના વડે જરા, વ્યાધિ, મરણ પ્રાપ્ત થાય છે તે જન્મને ધિક્કાર હ ! કે
સારથિ પાસેથી બંધુમા રાજાએ આ હકીકત સાંભળી ત્યારે તેણે કુમાર રાજ્ય છોડીને પ્રવજ્યા નહિ લે એ ખાતર તેનાં સુખસાધનોમાં વધુ ઉમેરો કર્યો.
અને હે ભિક્ષુઓ, સેંકડે, હજારો વર્ષો પછી ફરી બધી સિદ્ધિ મેળવીને વિપસ્સીકમાર સારથિની સાથે ઉદ્યાન તરફ જવા નીકળ્યો. રસ્તામાં એક પરિવ્રાજકને જોઈને તેણે સારથિને પૂછયું, “આ પુરુષ કોણ છે? એનું માથું અને એનાં વસ્ત્રો બીજાનાં જેવાં નથી. ”
સા–મહારાજ, આ પ્રવૃજિત છે. વિ૦-પ્રજિત એટલે શું?
સા-પ્રવ્રજિત એટલે ધર્મચર્યા સારી છે, સમચર્યા સારી છે, કુશલક્રિયા સારી છે, પુણ્યક્રિયા સારી છે, અવિહિંસા સારી છે, ભૂતદયા છે એવું માનવાવાળો. .
