________________
૨૯૨
ભગવાન બુદ્ધ
સુખ ખૂબ જ વધાર્યા અને વિપસ્સી તે સુખમાં રમમાણ થયો.
અને હે ભિક્ષુઓ, સેંકડો, હજારો વર્ષ પછી વિપસ્સી કુમાર ફરી ઉદ્યાન ભણી જવા ઊપડવો. રસ્તામાં રેગી, પીડિત, ઘણો માંદે, પોતાના મળમૂત્રમાં આળોટતો, બીજાઓ જેને ઉઠાડતા હતા અને જેનાં વસ્ત્રો સંભાળતા હતા, એવા એક માણસને જોઈને તેણે સારથિને પૂછયું, “આને શું થયું છે? આની આખો તેમ જ આનો અવાજ બીજાઓના જેવો કેમ નથી !”
સા–આ રેગી છે. વિ–રોગી એટલે શું?
સા–રાગી એટલે આ સ્થિતિમાં તેને પહેલાની જેમ વર્તવું બહુ મુશ્કેલ છે.
વિ—મિત્ર સારથિ, હું પણ એ જ વ્યાધિધર્મી છું? . સા–મહારાજ, આપણે બધાં જ વ્યાધિધમ છીએ.
વિ –તે પછી હવે ઉદ્યાન ભણી જવું નથી; રથ અંતઃપુર તરફ વાળ.
એટલે સારથિ રથ લઈને અંત:પુર આવ્યો. અને ત્યાં વિપસ્સી કુમાર દુ:ખી અને ઉદ્વિગ્ન થઈને વિચારમાં પડ્યો, કે જેના વડે વ્યાધિ પ્રાપ્ત થાય છે, તે જન્મને ધિક્કાર હશે
સારથિ પાસેથી બંધુમા રાજાએ જ્યારે આ હકીકત સાંભળી ત્યારે રાજ્ય છોડીને કુમાર પ્રવજ્યા ન લે એ હેતુથી તેણે વિપસ્સી કુમારનાં સુખસાધનામાં ઉમેરો કર્યો.
અને, હે ભિક્ષુઓ, સેંકડે, હજારો વર્ષો પછી વિપસ્સી કુમાર પહેલાંની જેમ જ તૈયારી કરીને ઉદ્યાન તરફ જવા નીકળ્યા. રસ્તામાં લોકાનો મોટો સમૂહ રંગબેરંગી વસ્ત્રોની પાલખી તૈયાર કરી રહ્યો છે, એવું તેણે જોયું, અને તેણે સારથિને પૂછયું, “આ લોકો રંગબેરંગી વસ્ત્રોની પાલખી શા માટે તૈયાર કરે છે?”
સા-મહારાજ, અહીં મરી ગયેલે મનુષ્ય પડ્યો છે તેને માટે).