________________
દિનચર્યા
૨૭૭.
પરિવ્રાજકો જાણતા હતા. જ્યારે તે તેમની પરિષદમાં જતા, ત્યારે તેઓ પણ ખૂબ શાંતિથી વતતા, એ વાત આ સુત્ત ઉપરથી દેખાશે જ. ભગવાન બુદ્ધ ક્યારેક ક્યારેક ગૃહસ્થોનું આમંત્રણ અને ગૃહસ્થાએ આપેલું વસ્ત્ર સ્વીકારતા હતા, તેમ છતાં અલ્પાહાર કરવામાં, અન્ન વસ્ત્રાદિકની સાદાઈમાં અને એકાન્ત વિષેના પ્રેમમાં પણ તેની પ્રસિદ્ધિ હતી. તે જ્યારે ભિક્ષુઓ સાથે પ્રવાસ કરતા, ત્યારે કઈ ગામની બહાર ઉપવનમાં કે એવી જ બીજી સગવડભરી જગ્યામાં રહેતા. રાત્રે ધ્યાનસમાધિ પૂરી કરીને મધ્યમ યામમાં ઉપર કહ્યું છે તે રીતે સિહશયા કરતા અને સવારના ઉઠીને પાછું ચંક્રમણ કરવામાં કે ધ્યાનસમાધિમાં નિમગ્ન રહેતા. - સવારે ભગવાન તે ગામમાં કે શહેરમાં ઘણે ભાગે એકલા જ ભિક્ષાટન કરવા અને રસ્તામાં કે ભિક્ષાટન કરતી વખતે પ્રસંગનુસાર ગૃહસ્થને ઉપદેશ આપતા. સિંગાલવાદસુત્તને ઉપદેશ ભગવાને રસ્તામાં આપ્યો હતો, અને કસિભારદ્વાજસુર અને એવાં જ બીજા સુત્તોને ઉપદેશ તેમણે ભિક્ષાટન કરતી વખતે કર્યો હતો.
પેટપૂરતી ભિક્ષા મળે એટલે ભગવાન ગામની બહાર આવી કોઈ ઝાડ નીચે કે એવી જ બીજી ખુલ્લી જગ્યામાં બેસીને અન્ન ગ્રહણ કરતા અને વિહારમાં આવીને થોડે વખત વિશ્રાતિ લઈને ધ્યાનસમાધિમાં સમય ગાળતા. સાંજના સમયે ગૃહસ્થ તેમને મળવા માટે આવતા અને તેમની સાથે ધાર્મિક સંવાદ કરતા. આવે વખતે જ સોણદંડ, કૂટદંડ વગેરે બ્રાહ્મણોએ મોટા બ્રાહ્મણસમુદાયની સાથે બુદ્ધને મળીને તેમની સાથે ધામિક ચર્ચા કર્યાના દાખલા દીઘનિકાયમાં મળે છે. જે દિવસે ગૃહસ્થો ન આવ્યા હોય, તે દિવસે ભગવાન ઘણેભાગે પિતાની સાથેના ભિક્ષુઓને ધર્મોપદેશ આપતા.
ફરી એકબે દિવસ પછી ભગવાન પ્રવાસ માટે નીકળતા અને * આવી રીતે પૂર્વમાં ભાગલપુર, પશ્ચિમમાં કુરાનું કલ્યાષદમ્ય નામનું શહેર, ઉત્તરમાં હિમાલય અને દક્ષિણમાં વિધ્ય, એ ચતુઃસીમાઓની
