________________
૨૫૨
ભગવાન બુદ્ધ
પ્રાચીન સાધુઓ માંસાહાર કરતા હતા એમ લખીને અમારા ધર્મ પર પ્રહાર કર્યો, એ યોગ્ય નથી.” એ કહ્યું, “બૌદ્ધ અને જૈન એ બે જ શ્રમસંપ્રદાયો આજે હસ્તી ધરાવે છે, અને તેમના વિષે મારા મનમાં કેટલે પ્રેમ છે, તે આ તમારી સાથે આવેલા) પંડિતોને જ પૂછે. પણ સંશોધનની બાબતમાં શ્રદ્ધા, ભક્તિ અને પ્રેમ આડે નહિ આવવા જોઈએ. સત્યકથનથી કોઈ પણ સંપ્રદાયને નુકસાન થશે એવું મને લાગતું નથી. અને સત્યાર્થ પ્રકાશિત કરવો એ સંશાધકનું કર્તવ્ય છે એમ હું માનું છું.” - વૃદ્ધ ગુલાબચંદ સાધુ થોડે દૂર બેઠા હતા, ત્યાંથી જ તેમણે પિતાના શિષ્યને કહ્યું, “આ ગૃહસ્થ બે ઉતારાઓનો જે અર્થ કર્યો, તે જ બરાબર છે; આધુનિક ટીકાકારોએ કરેલા અર્થ બરાબર નથી. આ બે ઉતારાઓ ઉપરાંત બીજી ઘણી જગ્યાએ જૈન સાધુઓ માંસાહાર કરતા હતા એવા આધાર મળે છે.” એમ કહીને તેમણે જેને સૂત્રોના ઉતારાઓ બોલવાની શરૂઆત કરી. પણ તેમના વિદ્વાન શિષ્ય વિષયાંતર કરીને આ સંવાદ પડતો મુકાવ્યા. તેમના ગુરુએ બતાવેલા આધાર કયા એ મેં પૂછવું નહિ–તેમ કરવું અને મેગ્ય લાગ્યું નહિ. - મહાવીર સ્વામીના માંસાહાર વિષે વાદ
ખુદ મહાવીર સ્વામી માંસાહાર કરતા હતા એ વિષે સબળ પુરાવો હમણાં પ્રગટ થયો છે. “પ્રસ્થાન' માસિકના ગયા કાર્તિક માસના અંકમાં (સંવત ૧૯૯૫, વર્ષ ૧૪મું, અંક પહેલો ) શ્રી ગોપાળદાસ જીવાભાઈ પટેલે “શ્રી મહાવીર સ્વામીને માંસાહાર' નામને લેખ પ્રસિદ્ધ કર્યો છે. તેમાંની આ વિષયને લાગુ પડતી માહિતી અહીં સંક્ષેપમાં આપું છું.
મહાવીર સ્વામી શ્રાવતિ નગરીમાં રહેતા હતા. મક્ખલિ ગે સાલ પણ ત્યાં જઈ પહોંચે, અને તેઓ બન્ને એકબીજાના