________________
ભક્તપંડિત ધમનન્દ કેસી આ ગ્રન્થના મૂળ લેખક શ્રી ધર્માનન્દ કેસમ્બી પાલિ ભાષા અને પાલિ સાહિત્યના ભારે મોટા પંડિત હતા. બૌદ્ધ ધર્મને લગતા સમગ્ર મૌલિક સાહિત્યનો તેમણે ઊંડો અભ્યાસ કર્યો અને તેમની પિતાની સાચી વિદ્વત્તાને લીધે તેમણે આંતરરાષ્ટ્રીય ખ્યાતિ મેળવી. પણ તેમની બધી મહેનત કેવળ વિદત્તા મેળવવા માટે ન હતી. તેઓ બુદ્ધ ભગવાનના અનન્ય ભક્ત હતા; અને તેથી તેમણે જે કાંઈ મેળવ્યું, જે કાંઈ કર્યું અને સાહિત્યપ્રવૃત્તિ દ્વારા જે કાંઈ આપ્યું, તે બધું જ “બહુજનહિતાય, બહુજનસુખાય ' હતું.
એમણે લખેલું ભગવાન બુદ્ધનું આ ચરિત્ર અનેક દૃષ્ટિએ મૌલિક છે. આને વાંચનથી આપણને ભગવાન બુદ્ધ વિષેની સાચી, આધારભૂત અને પ્રામાણિક માહિતી મળે છે.
આજકાલ ભગવાન બુદ્ધ વિષે આપણને જે સાહિત્ય વાંચવા મળે છે, તે બધું ઓછાવત્તા પ્રમાણમાં અંગ્રેજી લેખકોએ લખેલા ચરિત્રોનું સારરૂપ જ હોય છે. સર એવિન આર્નોલ્ટે “લાઈટ ઓફ એશિયા' નામનું કાવ્ય લખ્યું અને તે દ્વારા ભગવાન બુદ્ધની પિરાણિક કથા દુનિયા આગળ મૂકી. તે એટલી બધી આકર્ષક નીવડી કે પૂર્વ અને પશ્ચિમ એ બંને દેશોના શિક્ષિત લેક પર એની ઘણી જ ઊંડી અસર પડી. “લાઈટ ઑફ એશિયા' માં આપેલા ભગવાન બુદ્ધના ચિત્રને માટે આખી દુનિયા હમેશને માટે એડવિન આર્નોલ્ડની ઋણી રહેશે. પણ તેમણે ફક્ત એક કાવ્યમય ચિત્ર જ આપ્યું હતું. પોલ કસે પણ આવું જ એક આકર્ષક ચિત્ર અંગ્રેજી ગલમાં આપ્યું છે. ત્યારપછી અનેક વિદ્વાનોએ ઘણું શોધખોળ કરીને બુદ્ધચરિત્રો લખ્યાં છે. કોઈ ભારતીય વ્યક્તિએ મૂળ પાલિ
બુ. પ્ર. ૨
