________________
૧૭૪
ભગવાન બુદ્ધ
ભગવાન બોલ્યા, “હે નિજો, તમે પૂર્વજન્મમાં હતા કે નહિ તે તમે જાણો છો?” નિ–અમે જાણતા નથી. ભ–પૂર્વજન્મમાં તમે પાપ કર્યું હતું કે નહિ તે તમે જાણે છે? નિ–તે પણ અમે જાણતા નથી. ભ૦–અને તે અમુક જ પ્રકારનું પાપ હતું એ તમે જાણો છો? નિ– તે પણ અમે જાણતા નથી. ભ–તમારા આટલા દુઃખનો નાશ થયો અને આટલું બાકી છે,
એ તે તમે જાણે છે ને? નિ–તે પણ અમે જાણતા નથી. ભ૦–આ બધી ચીજો તમે જાણતા નથી, પણ તમે પાછલા જન્મમાં પારધીઓનાં જેવાં કૂર કર્મો કર્યા હતાં અને આ જન્મમાં તે પાપને નાશ કરવા માટે તપશ્ચર્યા કરી છે, એ જ એને
અર્થ થયો ને? નિ–આયુષ્યન ગેમ, સુખ વડે સુખ પ્રાપ્ત નથી થઈ શકતું;
દુઃખ વડે જ સુખ પ્રાપ્ત થાય છે. સુખ વડે સુખ પ્રાપ્ત થયું હોત, તે બિંબિસાર રાજાને આયુષ્માન ગોતમના કરતાં વધુ
સુખ મળ્યું હોત. ભ૦–હે નિગ્રન્થો, આ તમે વિચાર કર્યા વગર બોલ્યા છે. અહીં
હું તમને આટલું પૂછું છું કે બિંબિસાર રાજા સાત દિવસ સુધી સીધે બેસીને એક શબ્દ પણ બોલ્યા વિના એકાન્ત સુખ અનુભવી શકશે ખરો? સાત દિવસ રહેવા દે, એક દિવસ પણ આવું સુખ અનુભવી શકશો ખરો?
આયુષ્યન, તેને માટે એ શક્ય નથી", એવો નિગ્રંથોએ જવાબ આપ્યો. ત્યારે ભગવાન બોલ્યા, “હું એક દિવસ નહિ પણ સાત દિવસ આવી જાતનું સુખ અનુભવી શકું છું; અને તમને પૂછું છું કે બિબિસાર રાજા (પિોતાના વૈભવથી ) વધુ સુખી છે કે હું વધુ સુખી છું?”