________________
૧૩
બ્રાહ્મણ ધર્મનું વર્ચસ્વ વધતું જતું હતું. તેમ છતાંયે ખલીફાના આ નાની ઉમરના સરદારે જોતજોતાંમાં સિંધ દેશ જીતી લીધું અને ત્યાંના હિંદુ રાજાને મારી નાખીને તેની છોકરીઓ ભેટ તરીકે પિતાના ખલીફાને મોકલી આપી. | મુસલમાનેએ સિંધ અને પંજાબ દેશનો અમુક ભાગ છતી લીધા પછી સે વર્ષે શંકરાચાર્યને જન્મ થયો. તેમના વેદાન્તનું આખું વલણ એ જ છે કે શ દ્રએ વેદાધ્યયન નહિ કરવું જોઈએ. જે શૂદ્ર વેદવાક્ય સાંભળે છે તેના કાનમાં સીસાને કે લાખનો રસ રેડવો; તે વેદવાક્યનો ઉચ્ચાર કરે તે તેની જીભ કાપી નાખવી અને તે વેદમંત્ર ધારણ કરે છે તેને જાનથી મારી નાખવો. આ જ એમનું વેદાન્ત ! આપણું આ સનાતનીઓ મુસલમાન વિજેતા પાસેથી કશું શીખ્યા છે ખરા ? બુદ્ધ તે એમને શત્રુ જ; તેની પાસેથી શીખવા જેવું શું હોય ?
રજપૂતો પાકા સનાતની. તેમને અહિંસા માન્ય ન હતી એ તે ચક્કસ. તેઓ પ્રસંગ પડે ત્યારે આપસઆપસમાં ખૂબ લડતા. હિંસાના એ શૂર ભક્તોને મહમદ ગઝનીએ ઘેડાના ડાબલા નીચેની ધૂળની જેમ પાયમાલ કેમ કર્યા? તેઓ બુદ્ધની અહિંસા થોડી જ માનતા હતા?
આપણી પેશવાઈ તે ખાસ બ્રાહ્મણોના હાથમાં હતી. છેલ્લે બાજીરાવ તેની ચુસ્તતા માટે જાણીતો છે. પેશવાઈમાં હિંસા પરાકાષ્ઠાએ પહોંચી હતી. પારકા સાથેની લડાઈઓ બાજુએ રાખીએ તે પણ ઘરમાં ને ઘરમાં જ દેલતરાવ સિંધિયાએ એક વાર પૂના શહેર લૂંટયું, ત્યારે બીજી વાર યશવંતરાવ હોલકરે તે લૂટયું ! આવા આ પૂરેપૂરા હિસાભક્તોનું સામ્રાજ્ય હિન્દુસ્તાન પર સબળ બનવું જોઈતું હતું ને? તેમને તેમનાથી સોગણું અહિંસક . અંગ્રેજો આગળ હાર કેમ ખાવી પડી? એક પછી એક મરાઠા સરદાર અંગ્રેજોને તાબે કેમ થયા? તેઓ બુદ્ધને ઉપદેશ માનતા હતા તેથી?