________________
૭૫
ગોતમ બેધિસત્ત્વ એ પાંચ ભાઈઓ હતા. અમિતાદેવી તેમની બહેન. તિષ્યસ્થવિર તેને દીકરો. તથાગત અને નંદ એ શુદ્ધોદનના દીકરાઓ. મહાનામ અને અનુરુદ્ધ શુકદનના અને આનન્દ સ્થવિર અમિતેદનને દીકરે. તે ભગવાન કરતાં નાનો અને મહાનામ ભગવાન કરતાં મોટો હતો.”
અહીં આપેલ અનુક્રમ મુજબ અમિતાદન એ સૌથી નાનો ભાઈ દેખાય છે અને તેનો દીકરે આનંદ ભગવાન કરતાં ઉમરમાં ના હતા, તે બરાબર છે. પણ મનોરથપૂરણી અકથામાં અનુરુદ્ધ વિષે લખતાં “અમિતરનાર દે દિસંધિ ' (અમિતાદન શાકયના ઘરમાં જો ) એમ કહ્યું છે ! એક જ બુદ્દોષાચાર્ય લખેલી આ બે અદ્રકથામાં આવે વિરોધ દેખાય છે. પહેલી અકથામાં આનંદ અમિતેદનને દીકરો હતે એમ કહે છે અને બીજી કથામાં અનુરુદ્ધ તેનો દીકરો હતો એમ કહે છે. તેથી શુદન વગેરે નામે પણ કાલ્પનિક છે કે શું એવી શંકા આવે છે.
બોધિસત્તવનું જન્મસ્થાન સુત્તનિપાતના ઉપર આપેલા અવતરણમાં બુદ્ધનો જન્મ લુમ્બિની જનપદમાં થયે એમ લખાયું છે. આજે પણ આ જગ્યાને લુમ્બિનીદેવી કહે છે અને તે જગ્યાએ જમીનમાં દટાયેલે જે અશોકનો. શિલાતંભ મળી આવ્યો, તેના ઉપરના લેખમાં “મિનિમે sarwજે ' એ વાક્ય છે. આથી બેધિસત્વને જન્મ લુમ્બિની ગામમાં થયો એ પૂર્ણપણે સાબીત થાય છે.
બીજાં અનેક સુત્તમાં મહાનામ શાક્ય પલિવસ્તુમાં રહેતો હતો એવા અર્થને ઉલ્લેખ છે. પણ શુદ્ધોદન કપિલવસ્તુમાં હતો એ ઉલ્લેખ ફક્ત મહાવગ્નમાં છે. લુમ્બિનીગ્રામ અને કપિલવસ્તુ એ બેની વચ્ચે ૧૪-૧૫ માઈલનું અંતર હતું. એટલે શુદ્ધોદન કયારેક લુમ્બિનીગ્રામની પોતાની જમીન પર રહેતો હતો અને ત્યાં જ બોધિસત્ત્વ જેભ્યા એમ કહેવું પડે છે. નીચે આપેલ અંગુત્તરનિકાયના તિકનિપાતના ૧૨૪મા સુત્તમાં આ વિધાનનો પણ સબળ વિરોધ જણાય છે.
