________________
दान ऊपर-रत्नचूडकुमारनी कथा पुरुषोए ते वात राजाने जाहेर करी. ते सांभळी राजा खुशी थई गयो. तरत ज तेणे पुण्यसिंह शेठने रूबरू बोलावी मधुर वाणीथी कां, "शेठ, तमारी वधूए पटहनो स्पर्श कर्यो छे. तो तेणीने अर्हि वढवाने माटे बोलावो." पुण्यसिंह शेठे कडं, "स्वामी, आ शुं कहो छो? मारी पुत्रवधू तो उंचे स्वरे बोली पण जाणती नथी. कोईए आपने निश्चे खोटुंज जाहेर कयु छे." राजाए कह्यु, "शेठ, जो तमोने मारा वचन उपर प्रतीति न होय, तो हमणां घेर जई तमारी पुत्रवधूने पूछो अने पछी तेने अहिं लावो." पछी पुण्यसिंह शेठ घेर आव्यो अने तेणे पोतानी पुत्रवधूने राजाना कहेवा प्रमाणे पूछ्यु, त्यारे तेणीए कबूल कयु. ते सांभळी पुण्यसिंह बोल्यो, "वत्से, तें अनर्थ करनारा राजाना पटहनो स्पर्श केम क्यों? वधु बोली एथी जरापण अनर्थ थशे नहिं." पछी पुण्यसिंह शेठ पोतानी पुत्रवधूने लई राजसभामां आव्यो. राजाए तेणीने पूछ्युं के, "तुं आ कजीयाखोर सोढीनी साथे वादथी वढी शकीश?" ते वधू शांत स्वरे बोली, "महाराजा, आप प्रथम आ स्त्रीने पूछो के, "कजीयाना केटला भेद छे अने ते कजीयानी उत्पत्ति केवी रीते थाय छे?" पछी राजाए तेवी रीते सोढीने पूछ्युं एटले सोढी बोली के, "आवा विकल्पनी वात तो में पूर्वे सांभळी ज नथी. हवे हं हारी गई. हवे आप ते कजीयाना प्रकारचं गूढ तत्त्व तेणीनी पासे कहेवडावो." पछी राजाए आज्ञा करी, एटले ते वणिकवधूए कजीयाना प्रकार विषे विस्तारथी कहेवा मांड्यु, "प्रथम कलह-वढवाड चार प्रकारनो छे. एक दैवसिकी (एक दिवस पहोंचे तेवी), बीजी षण्मासिकी (छ मास सुधी चाले तेवी), त्रीजी वार्षिकी (एक वर्ष सुधी चाले तेवी अने चोथी यावज्जीविका (जीवे त्यां सुधी चाले तेवी). आ संसारमा ते चतुर्विध वढवाडनी उत्पत्ति केवी रीते थाय छे, ते तमारा हृदयनो संदेह दूर करवा कहुं छु, ते सांभळो-'हे राजा, जो एक साथे गाडा- भाईं करीए, तेमांथी जे वढवाड थाय, तो ते एक दिवस सुधी चाले छे एटले ते दैवसिकी कहेवाय छे. ते गाडामां बेठेली एक स्त्री कहेशे के, "तें एक पग लांबो कर्यो छे, त्यारे बीजी कहेशे के, तें बधुं गाडु रोकी पाड्युं छे.' आ प्रमाणे रस्तामां कजीयो थाय छे अने ज्यारे ते बंने ठेकाणे पहोंचे छे, त्यारे पुनः तेओनी वच्चे पाछी प्रीति थाय छे. जो कोईनी साथे खेतरमा अ? भाग करीए, तो तेमांथी षण्मासिकी वढवाड थाय छे. ज्यारे खेतरमांथी धान्य लई लेवामां आवे त्यारे पुनः बनेनी वच्चे प्रीति थई जाय छे. हे राजा, जो कोई कामनो अ? 'पट्टो साथे 1. कोन्ट्राक्ट-कंतराट.. श्री विमलनाथ चरित्र - प्रथम सर्ग