________________
मंत्री सुबुद्धिनी अवांतर कथा मंत्रीना सांभळवामां आव्यो, त्यारे तेणे ते पटहवाळा माणसने पूछ्यु के, "आ शुं छे!" तेणे जवाब आप्यो के, "राजा तरफथी एक सरोवर खोदाय छे, तेमांथी अक्षरोवाळा ताम्रपत्रो नीकन्यां छे, पण ते लिपिने जाणनारो कोइ मळतो नथी. जे पुरुष ते लिपि जाणनारो होय ते पुरुषने राजा उत्सवथी राजकन्या साथे पोतानुं अधुं राज्य आपे छे." आ वचनो सांभळी अढार लिपिओना जाणनारा ते मंत्रीए स्पृहा साथे ते पटहनो स्पर्श कर्यो. तत्काल ते राजाने जाहेर करवामां आव्यु. तत्काल राजाए ते मंत्रीने पोतानी पासे बोलाव्यो अने पेला ताम्रपत्रो बताव्यां. मंत्रीए ते ताम्रपत्रोनी अंदर जे लखेलुं ते स्फुट रीते वांची संभळाव्यु. तेमां लख्यु हतुं के, "आ ताम्रपत्रवाळी भूमिमां अगियार हाथ नीचे सारा वर्णनुं साडीबार करोड सुवर्ण रहेलं छे." राजाए ते प्रमाणे तपास करतां आश्चर्य करनारूं तेटलं सुवर्ण तेमांथी नीकळी आव्यु. पछी पोताना ठराव प्रमाणे राजाए मंत्रीने आपवा मांडयुं, त्यारे ते मंत्रीए पोताना मनमां आ प्रमाणे विचार कर्यो, "जो हुं अर्धं राज्य लइश तो मारे अहिं रहे£ पडशे अने तेम करवाथी लोकोमा धर्मनी ख्याति नहीं थाय. तेथी अर्धाराज्यनी कीमतना प्रमाणमां रत्नो अने वाहनो लई राजा जितशत्रुने बताएं के जे उपरथी तेनी बुद्धि धर्म तरफ वळे" आ प्रमाणे विचार करी मंत्रीए राजाने कर्वा के, "हे राजा, मारे अर्धं राज्य जोइतुं नथी. बीजुंजे कांइ आपने रुचे, ते मने आपो." पछी राजाए राजकन्यासहित रत्न, सुवर्ण अने उंची वस्तुओथी भरेला पोतक (नानां होडकां) सहित आठ वहाणो मंत्रीने आप्यां. ते सर्व ग्रहण करी राजकन्या साथे विवाह करी क्रयविक्रय-वेपार करतो ते मंत्री त्यां निरंतर सुखे रहेवा लाग्यो. एक दिवसे पोताने जवानो अवसर आव्यो एटले राजानी आज्ञा मेळवी पेला आठ वहाणोने उंची जातनी वस्तुओथी भरी, पोताना शेठ अने राजकन्याने साथे लइ, सुंदर परिवार अने लक्ष्मी सहित, रत्नोना दीपकरूप एवा ते रत्नद्वीपमांथी चाली नीकल्यो. दयाळु अने सारी वासनावाळा ते मंत्रीए पोताना शेठ सागरदत्तने घणुं मान आपी पोताना वहाणोना रक्षणने माटे राख्यो. सर्व वहाणोनो समूह चालतो थयो, त्यारे सागरदत्त शेठे मनमां विचार्यु के "एक सामान्य माणस छतां आ मंत्री साक्षात् स्वामी समान देखाय छे, तो जो हुं तेने आ समुद्रमां नाखी दउं तो भाग्ययोगे मने हितकरनारी एवी आ लक्ष्मी अने प्रिया भोगसहित प्राप्त थशे. आq विचारीने ते जडबुद्धिवाळा सागरदत्ते अंधारी रात्रे काइ मिष करीने मंत्रीने समुद्रमा नाखी दीधो. ते वखते ते 'क्षणदा-रात्रि ते बंनेने 1. क्षणदा एटले क्षण आपनारी, मंत्रीने क्षणदा एटले अल्प समय कष्ट आपनारी थइ अने सागरदत्तने क्षणदा एटले उत्सव आपनारी थइ.
श्री विमलनाथ चरित्र - प्रथम सर्ग
26