________________
भावतत्त्वना स्वरूप उपर चंद्रोदरनी कथा
होय, तेवी प्रशंसनीय स्त्रीना केशना स्नान जलवडे जिनपूजामां तत्पर निष्कपट ब्रह्मचर्य पालनारा पुरुषने हाथे राजाने स्नान करावो तो रोगनी शांति थई जाय " ते सांभळी मंत्रीओए शहेरमा रहेनारा सर्व सती स्त्रीओना वर्गने अने ब्रह्मचर्यवाळा पुरुषोना समूहने तरत बोलाव्यो. पछी तेमणे राजाना शरीर उपर ब्रह्मचारी पुरुषना हा सती स्त्रीना केशना स्नानजळनुं घणीवार सिंचन कराव्युं, पण तेथी उलटी राजाने नारकीना जेवी वेदना थवा मांडी तेथी ते मंत्रीओना हृदयमां क्षणवार विशेष चिंता थई. पछी तेओमां केटुलाएक मंत्रीओ बोली उठ्या के, "आकाशवाणी मिथ्या थई कारण के राजानो दोष हमणां सम्यो नहीं." ते वखते तेमनी आगळ सर्व मंत्रीओमां मोटो जिनदास नामनो मंत्री चतुर वाणीथी बोल्यो के, "आकाशवाणी मिथ्या थती नथी, परंतु महासती स्त्रीओ अने बाल्यवयथी ब्रह्मचर्य पाळनारा तथा जिनपूजा करनारा पुरुषो घणा थोडा छे, तेथी आ रोगनुं उपशमन थतुं नथी." पछी तेणे क्षणवार विचारीने कघुं. "हाथमां चिंतामणि रह्यो छे अने घरने आंगणे कामधेनु छे, ते छतां आपणे बहार शोधवा जनुं, ए केवुं कहेंवाय? आपणां घरमां ज पटराणी कलावती अने मंत्री धर्मरुचि रहेला छे, ते छतां शहरमांथी बीजी सती स्त्री अने ब्रह्मचारी पुरुषने शा माटे लाववा जोईए?" मंत्रीनां आ वचन सांभळी राजा बोली उठ्यो. "तेमनुं तो नाम ज लेशो नहिं. कारण के ते बनेनुं चरित्र एवं सारुं नथी. बहार दृष्टि उपर अमृतने झरतो चंद्र जाण्यो पण ते घरनी अंदर करने उष्ण स्पर्श करनारो प्रदीप्त - अग्नि जेवो जणायो छे." आ वखते विवेकी अने लाखो दक्षपुरुषोना शिरोमणिरूप एवा मंत्री जिनदासे राजानी समीपे आवी निवेदन कयुं. "राजन्, चंद्र अद्यापि अमृतमय छे अने अग्निदाह करनार छे. तेओने विपरीत कहो नही कवीश्वरो जे प्रतीति- खात्री करवी तेने ज्ञानना साररूप कहे छे, तो ते आजे तरत प्राप्त थयेल छे, कारण के आकाशवाणी पण एवीज छे. जो ते राणी कलावती अने मंत्री धर्मरुचि बने साचा हशे, तो तमने रोगनी शांति थई जशे; नहिं तो तेथी विपरीत-अशांति थशे. ते आपणने हमणांज जणाई आवशे." राजा बोल्यो. "में राणीनो केशपाश अने मंत्री धर्मरुचिना बने हाथ छेदी नाख्या छे. तो हवे सत्य-असत्यनी परीक्षा शी रीते थशे?" आ सांभळी मंत्री बोल्यो. "अरे राजा, तमे ए शुं कर्यु? अविचारीपणे जे कराय छे, ते सारं गणातुं नथी. तमारा अंगमां जे आ पीडा थई छे ते एज कर्मथी थई छे. अत्युग्रपुण्यपापानामिहैव फलमश्नुते ।। ५९२।। अति उग्र एवा पुण्य तथा पापनुं फळ आ लोकमां ज मळे छे. हवे "पृथ्वी उपर लपसी गयेला पगनुं अवलंबन
श्री विमलनाथ चरित्र - तृतीय सर्ग
179