________________
૧૭૬ ગુજરાતી ભાષાનું બૃહદ્ વ્યાકરણ
“કેઈ ને “કંઈ” સાથે એક ઉમેરાઈ “કઈ એક” “કેઈક, કંઈક શબ્દ થયા છે. એ સંયુક્ત અનિશ્ચિત સર્વનામ છે.
કેઈ” અને “કંઈ બંને અનિશ્ચિત અર્થ સૂચવે છે. “કેઈ ત્રણે જાતિમાં વપરાય છે, “કંઈ બહુધા નપુંસકમાંજ વપરાય છે; પરંતુ તેને પણ પ્રયાગ ત્રણે જાતિમાં જોવામાં આવે છે જેમકે,
તેને જોતાં કંઈક તિરસ્કાર ઉત્પન્ન થયે. તેને માટે મને કંઈક અનુભવ છે.
કેઈ પુરુષ, કેઈ સ્ત્રી, કેઈગામ, કેઈ કાર્ય, કેઈ ચીજ, કંઈ કામસર મારે મુંબઈ જવું છે.
અપભ્રંશમાં વાડું અવ્યય તરીકે કેમ ને “શું'ના અર્થમાં વપરાય છેgaફ યુ૩ વારૂં? (ઇવ વિઘum: વથમૂ=એમ ખિન્ન કેમ?) : શાસ્ત્રાર્થે જાઉં ? (ાક્ષેપેન વિમૂ-કાલપથી શું?) જાડું ન તૂરે લેવાં? (વિં ન તૂરે પતિ -શું તે દૂર દેખાતો નથી?) મુગ્ધાવબેધમાં વિક્રમને માટે કાંઈ આપ્યું છે.
ભાલણે “કાદમ્બરી'માં વિશેષણ તરીકે પ્રશ્નના અર્થમાં “કાંઈ વાપર્યું છે. બાહ્ય પરિજન સંઘાતિ કાંઈ કૃત્ય કહી છે?
કડ૦ ૧૭ ધારું, , વાવનું, એ ત્રણ અપભ્રંશમાં વિમ્ નપુંસકના પ્રથમાનાં બહુવચન ને દ્વિતીયાનાં બહુવચન છે. વળી વારું એ વામનું પુંલિગમાં અન્ય સ્વરૂ૫ છે, એ પરથી બધાં રૂપ થાય છે.
હર કઈ હરેક, દરેક, પ્રત્યેક–હર અને “દર' એ ફારસીમાં નામયોગી અવ્યય છે. પ્રતિ સંસ્કૃતમાં ઉપસર્ગ છે. એ બધાં સાથે
એક મળીને એ શબ્દ થયા છે. એમાં “આ “તે જે નિશ્ચિત અર્થ નથી. અનિશ્ચિતતા છે, માટે એ સંયુક્ત અનિશ્ચિત સર્વનામ છે.
