________________
૧૩૪ ગુજરાતી ભાષાનું બૃહદ્ વ્યાકરણ સંક્ષિપ્ત રૂપ છે; તેમજ થઈ? (અવ્યય ભૂ. ) પરથી પણ “થી થઈ શકે એમ ડૉ. ટેસિટોરિ બેત્રણ રીતે વ્યુત્પત્તિ આપે છે. બહેનતઉ' એ વર્ત. - પંચમીના અર્થમાં અ૫૦માં વપરાય છે તેથી તે પરથી કાઢેલી વ્યુત્પત્તિ થત: પરથી ઉપજાવેલી વ્યુત્પત્તિ કરતાં એક રીતે ઠીક લાગે છે. બીજી વ્યુત્પત્તિઓ ઠીક લાગતી નથી. “થકઉ” માં “ક સ્વાર્થવાચક છે અને તે સં. ૧ પ્રત્યાયની પેઠે ટિ”ની-અન્ય એકાની–પૂર્વે આવ્યો છે.
ભાલણ– નીડ થયુ તવ પડ્યુ નીસરી, શીયાણિ કે લીધુ હરી. પૃ. ૨૯
આમાં “થકુ વિકારી છે. સ્થિત થશો-થિ-ગો-થર-થોથર-થકે–થકુ.
ડી (થીને ઠેકાણે જૂનો પ્રત્યય) દીસિ અગાસિ તાવડિ દાઝઈ (તાપથી). કાહ૦ ૧. ૧૫ર
ષષી–આર્ય દેશી ભાષાઓમાં પછી વિશેષણવિભક્તિ છે. એના પ્રત્યય નીચે પ્રમાણે છે –
હિંદી | પંજાબી | સિંધી | બંગાળી | ઉર્યું વા, જે, શી | Rા, દે, વી | નો-ની | gg | સર
મરાઠી | ગુજ૦ | માળવી ને મારવાડી Rા, ચી, જે | નો-નીનું | ––રી વળી હિંદીમાં “” ને ગુજરાતીમાં કરે-કેરીકે વપરાય છે. આમાં હિંદી પ્રત્યય ા મૂળ ત–ગ પરથી વ્યુત્પન્ન થયે છે. તુલસીદાસમાં “ર” ઘણું સામાન્ય છે.
પર વવન સપ્રેમ સુનિ (કપિનું)
સવાર ના ચુત ૪ વીતા (સર્વનું). વરસંસ્કૃતમાં જ=કરનાર છે; બ્રેયર, ચાર, વગેરેમાં એ વાર ( ધાતુ પરથી) છે. એ પરથી “રને અર્થ ‘લગતું થયું. મરાઠીમાં ર છઠ્ઠીના અર્થમાં વપરાય છે–વિપત્તનવર, પૂર, રાજર.
જા–જની પેઠે જાર પણ સંસ્કૃતમાં વપરાય છે. કુમાર, રોહાર, સુવર્ણવાર વગેરેમાં 1ર છે.
