________________
વિભક્તિવિચાર
૧૩૧
ગુજ–તાવે કરીને તે રોજ તવાતો જાય છે. મરાઠીમાં શર્ન, ફૂન, વગેરે શબ્દો વપરાય છે; જેમકે,
शस्त्रं करून; बाणे करून; पुरुषा कडून બંગાળી–નવ સ્ટે ઋરિ (નવાં પાંતરાં વડે)
ઉકલી ને બંગાળીમાં બહુજ થોડા વિભક્તિના પ્રત્યય છે. બંગાળીમાં તૃતીયાને બદલે પ્રયોગમાં તૈઋ, વાળ, દ્વારા, વગેરે શબ્દ વપરાય છે. ઉત્કલીમાં પણ તૃતીયાને બદલે ‘દાદા'ને પ્રયોગ થાય છે.
બેવડો પ્રત્યય-ગુજરાતીમાં સર્વનામને લાગતો “ણું” પ્રત્યય બેવડે તૃતીયાને પ્રત્યય છે.
‘ણે માંને “” , gm પરથી 9 લોપાઈ આવે છે અને એ grમાને ન લપાઈ આવ્યો છે. એ (મેં, તે માં “એ છે) માં મરાઠીની પેઠે પૂ ની અસર પૂર્વના સ્વર પર થઈ તે પર અનુસ્વાર થયું છે.
જૂની ગુજરાતીના દાખલા નીચે આપ્યા છે – કોહ૦ પ્રબ૦માંથી– ઈ તથા પાતસાહઇ પરધાન ! ૧.૨૮ (પાદશાહે)
એક દુર્ગ મઇ પ્રાણિ લઉ . ૩.૨ (મું) " ઈ રાઉલ ભણુઈ “વર આફણી આપણુ મ વખાણિ”
| (આપણે) એક ઊંધાડ વસ્ત્રવિહીણ; ભઈ કરી એક થાઈ ખીણ
(ભૂખે કરીને) મુગ્ધા માંથી ૐ જીવ ધર્મિઈ સંસારૂ તરઈ. (ધર્મ) .
શ્રાવકિઈ દેવ પૂજિઉ. (શ્રાવકે, ભક્ત) શિષિઈ પતિ હર્ષ સાંભલઉં. (શિષ્ય પઠિતું–પઠાતું હું સાંભળું.)
એ ગ્રન્થ સુખિઈ પઠાયઇ. (સુખે પઠાય—પઢી શકાય.) ઈ કિસિ તરઈ? ધર્મિ (ધર્મે). ભાલણ–કાદમ્બરીમાંથીઈ આ ઈ પડિઆ ફલ ઉત્તમ; પૂરણ ભરિઊ પાત્રા કડ૦૧૪
(પિતાની મેળે, આપણે)
