________________
વૈરાગ્ય–સંભવ
૬૩ એટલે વિષયસુખની સિદ્ધિથી વિષય પ્રત્યે વૈરાગ્ય થવાનું સંભવિત જ નથી. [१०६] विषयः क्षीयते कामो नेन्धनैरिव पावकः ।
प्रत्युत प्रोल्लसच्छक्ति-भूय एवोपवर्द्धते ॥४॥
રે ! વિના ભેગ માણવાથી તે શું કામ રાગ નાશ પામી જ હશે !
નાશ પામવાની વાત તે દૂર રહી પણ અગ્નિમાં ઈન્ધન નાંખતા જેમ અગ્નિ વધુને વધુ ભડકે બળે તેમ આ કામ પણ વિષય ભેગથી તે વધુ બળવાન બની જઈને વધુ ને વધુ પ્રજવળે છે. ૨૩ [१०७] सौम्यत्वमिव सिंहानां पन्नगानामिव क्षमा ।
विषयेषु प्रवृत्तानां वैराग्यं खलु दुर्लभम् ॥५॥
નહિ નહિ. વિષય સુખની સિદ્ધિથી વૈરાગ્ય સંભવે જ નહિ. વિષયમાં પ્રવૃત્ત હોય અને વિયેથી વિરક્ત હોય ? એ શી રીતે બને ?
જે વન કેસરીમાં સૌમ્યતા જોવા મળે, જે કાળોતરા નાગમાં ક્ષમા જોવા મળે તો વિષમાં પ્રવૃત્ત બનેલા આત્મામાં વૈરાગ્ય મળે !
રે વિષય ભેગીને વૈરાગ્ય ! અતિદુર્લભ ઘટના ! [૧૮] બધા વિષયથા વો વૈરાથ વિધીરિા
अपथ्यमपरित्यज्य स रोगोच्छेदमिच्छति ॥६॥ ૨૩ ન નાતુ મે માનાં......
