________________
૩૦
શ્રી અધ્યાત્મસાર ગ્રન્થ
વિષયશુદ્ધકિયાઓ સ્વતઃ મોક્ષનું કારણ ન બને પણ એ કિયા કરનાર આત્મા, મેક્ષાભિલાષના સુંદર ભાવપૂર્વક જ એ કર્મ કરે છે ને? આમ સદુભાવને લેશ પણ ત્યાં છે જ. એટલે તેવા સદ્ભાવવાળી તે કિયા, તે આત્માને ભવાંતરમાં મેક્ષને અનુકૂળ એવાં કુળ-જાતિ વગેરેવાળા સ્થાને જન્મ આપે અને ત્યાંથી તે આત્મા મેક્ષ પ્રાપ્ત કરે........આમ મિક્ષાનુકૂળ કિયામાં વિષયશુદ્ધ ક્રિયા પણ હેતુ બની શકે છે..
આ વાત ગ્રન્થકાર પરમર્ષિને પિતાને માન્ય નથી એ વાત બીજાઓ આમ કહે છે એમ કહીને તેમણે સૂચવી છે. એનું કારણ એ છે કે વિષયશુદ્ધકિયાઓ અત્યન્ત સાવદ્ય હોય છે ? માટે તેને તે અત્યન્ત નિરવદ્ય મેક્ષને હેતુ કહી શકાય જ નહિ. સામાન્યતઃ નિરવદ્યને હેતુ નિરવદ્ય જ હેય. એ દૃષ્ટિએ વિષયશુદ્ધકિયા મેક્ષને હેતુ નથી કિન્તુ એ ક્રિયાકારક આત્મામાં રહેલે મેક્ષાભિલાષ જ મિક્ષને હેતુ છે એમ કહેવું જોઈએ. ખેર..ગ્રન્થકાર પરમર્ષિ વિષયશુદ્ધકિયાને અધ્યાત્મ સ્વરૂપ કહેવાને સ્પષ્ટ ઈન્કાર કરે છે. [४९] द्वितीयाहोषहानिः स्यात्काचिन्मण्डूकचूर्णवत् ।
आत्यन्तिकी तृतीयात्तु गुरुलाघवचिन्तया ॥२५॥
બીજી સ્વરૂપશુદ્રક્રિયાથી કાંઈક દોષહાનિ થાય છે પણ તે દોષહાનિ મરેલા દેડકાના શરીરના કરેલા ચૂર્ણ જેવી હોય છે. એટલે જન્માન્તમાં નિમિત્ત પામતાની સાથે જ અગણિત દે એકદમ જાગી પડે છે.
