________________
આત્મનિશ્ચય
૪૫૧
[૮૨૮] શાહ પોચ વિનય ક્રિયામાવયનિ રા
संवराङ्गतया प्राहुर्व्यवहारविशारदाः ॥१४१॥ - વ્યવહારનય તે શાસ્ત્ર, ગુરુવિનય, પ્રતિલેખનાદિ કિયા અને આવશ્યકદિ બાહ્ય વ્યાપારને સંવરના જુદા જુદા અંગ તરીકે જણાવે છે.
નિશ્ચયનયથી તે આ વાત સ્વીકાર્ય નથી. કેમકે આ બધા સંવર હોવા છતાં એમને સેવતા અભવ્યાદિ આત્માને મેક્ષ થતું નથી. માટે આંતરભાવસંવર જ સંવર કહેવાય. પૂર્વોક્ત બાહ્ય વ્યાપારી સંવરના નિશ્ચિત હેતુ નથી માટે નિશ્ચયનયથી તે તેમને સંવર જ ન કહેવાય.
[८१९] विशिष्टा वास्तनुस्वान्तपुद्गलास्तेऽफलावहाः।
ये तु ज्ञानादयो भावाः संवरत्वं प्रयान्ति ते ॥१४२॥
માટે નિશ્ચયનયથી તે પૂર્વોક્ત શાસ્ત્રાદિમાં મન, વચન, કાયાના જે વિશિષ્ટ બાહ્ય વ્યાપારે થાય છે તેઓ સંવરના બની શક્તા નથી. આત્મામાં જે જ્ઞાનાદિભાવ ઉત્પન્ન થાય છે તે જ સંવર છે. [૨૦] જ્ઞાનામિવિરતેવું સુમો તતા
संवरत्वं समारोप्य स्मयन्ते व्यवहारिणः ॥१४३॥
જે સંવરત્વ વસ્તુતઃ આત્માના જ્ઞાનાદિભામાં છે તે સંવરત્વને આપ વ્યવહારનય તે તે જ્ઞાનાદિભાવયુક્ત બાહ્યશભાગમાં (સમિતિ આદિમાં) કરી દે છે અને તે
